Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK), ‘instandhouding’ en ‘herstel’ zijn populaire termen in de communicatie over lichamelijke klachten. Onlangs is SOLK veranderd in ALK (Aanhoudende Lichamelijke Klachten). In navolging van het acroniem SOLK lijken ook de andere veelgebruikte termen, instandhouding en herstel om revisie te vragen.
Voordat we naar deze termen gaan kijken, analyseren we eerst de communicatieproblemen rondom SOLK. Communicatie heeft een inhouds- en een betrekkingsniveau. We lezen bij Watzlawick et al. (1991, p. 42) over het inhoudsniveau, dat ‘het kan handelen over alles wat communiceerbaar is, ongeacht of de informatie in kwestie waar of onwaar, juist, onjuist of onbepaalbaar is.’ Oftewel naar ‘de inhoud van het bericht’. Over het betrekkingsniveau schrijven Watzlawick et al. (1991, p. 42) dat dit niveau ‘verwijst naar de wijze waarop een bericht moet worden opgevat en derhalve in laatste instantie naar de betrekking tussen de communicerende personen’. Ze stellen hierbij dat ‘betrekkingen
Heeft gereageerd op:
Beste Lyonne Zonneveld,
Dank voor uw heldere uiteenzetting en voor uw kritische blik op een veel gebruikte terminologie en diens nefaste consequenties. Een verademing om te lezen.
Graag zou ik een paar aanvullingen/ opmerkingen willen plaatsen.
1- Verandering moet verder gaan dan Terminologie.
Mag ik ervan uitgaan dat u, in uw artikel, er niet enkel voor pleit om een wijziging in terminologie aan te brengen maar dat u een bredere verandering in het denk-en- handelswijze van zorgprofessionals beoogt?
Ik vrees dat indien medici en GGZ hulpverleners er niet in slagen wijzigingen aan te brengen in de manier waarop ze over ALK denken, handelen en intercollegiaal communiceren, de door u gepleite semantische veranderingen slechts tot symboolpolitiek zullen verworden, met schade voor patiënten als gevolg.
2- Bredere paradigma shift noodzakelijk.
Ironisch vind ik dat naam-verandering ten behoeve van communicatie met patiënten in het kader van ALK eerder heeft plaatsgevonden, tot dusver zonder groot succes.
De hysterie van Freud ontmoette teveel weerstand, werd SOLK en krijgt nu weer een nieuw jasje: ALK.
Helaas heeft er daarbij geen bredere paradigmashift plaatsgevonden -deze lijkt in ieder geval nauwelijks tot de werkvloer te zijn doorgedrongen. Het vasthouden aan SOLK en bijbehorende biopsychosociaal verklaringsmodel BPS (waarbij “Bio“ helaas te vaak onderbelicht blijft) heeft ertoe geleid dat wij als zorgprofessional afgelopen decennia (onbedoeld) schade hebben toegebracht aan grote patiëntengroepen, zoals MEcvs patiënten. De door de GGZ geconstrueerde verklaringsmodellen leidde bij deze patiëntengroepen tot stigmatisering, iatrogene schade, misdiagnostiek, tekort aan financiering van biomedisch onderzoek en wetenschappelijke dwalingen.
Enkel een naamsverandering van SOLK naar ALK zal de huidige denk- en -werkwijze niet veranderen, net zo min als het afschaffen van woorden als “ in stand houdend of herstel” .
Daarvoor zou het gepaard moeten gaan met wijzigingen in onze eigen ideeën, theorieën, behandelmethodes en onderlinge communicatie.
Dit vereist van wetenschappers, artsen en GGZ werkers meer openheid, bescheidenheid, transparantie, een flexibelere opstelling en openstaan voor kritiek/ feedback vanuit patiënten(verenigingen).
Beste collega, ik realiseer mij dat ik wellicht wat fel klink.
Mijn emotie komt voort uit het feit dat ik hier niet enkel vanuit mijn positie als collega schrijf, maar ook als LongCovid patiënt.
Tot mijn ontsteltenis ontdekte ik dat veel lotgenoten een diagnose SOLK/ ALK wordt aangemeten; dat bij velen de gevreesde “ je gedachten houden de klachten in stand” wordt uitgesproken waarna CGT als een “op herstel /genezing gerichte interventie” wordt ingezet en verder biomedisch onderzoek gestaakt.
Dit leidt bij mij, als CGT therapeut, tot schaamte over mijn eigen beroepsgroep, plaatsvervangende schuldgevoel, machteloosheid en soms ongenuanceerde woede.
Het maakt mijn argumenten voor noodzaak van een paradigma shift dat verder gaat dan semantiek er echter niet minder valide om.
Vanuit de zijlijn kan ik helaas weinig. U heeft een groot bereik. Daarom vraag ik u, uit de grond van mijn hart:
AUB, laten we de geschiedenis- waarbij ons vak zoveel lijden veroorzaakte bij patiënten met post-infectueuze ziektes – als MEcvs, Lyme etc -niet herhalen. U heeft een eerste goede kritische stap gezet, zet aub door!
Ja, Weg met onnodige of beschadigende terminologie.
Maar ook graag: weg met het wijdverspreid ongenuanceerd toepassen van daarbijbehorende BPS / psychosomatiek verklaringsmodellen.
Met vriendelijke groet,
B. Khouri , Gz psychologe
Heeft gereageerd op:
Graag ontvang ik het artikel Forum Communicatie over Lichamelijke klachten van Lyonne Zonneveld als pdf voor gebruik in het onderwijs.
Vriendelijke groet, Yanda van Rood
1 reactie bekijkverberg
Heeft gereageerd op:
Hoi Yanda, Zou je een e-mail willen sturen naar redactie@psynip.nl? Dank, vriendelijke groet, Anouk