Leven met een chronische ziekte

Ziekte-identiteit

Een chronische ziekte, dat ervoer Dominique Haijtema ook, heeft effect op het zelfbeeld van mensen. Het blijkt onder meer uit onderzoek van psycholoog Koen Luyckx van de Universiteit Leuven De zogeheten ziekte-identiteit speelt een belangrijke rol: de mate waarin een chronische ziekte geïntegreerd is in iemands zelfbeeld. Een chronische ziekte kan iemands blik op het leven grondig veranderen, met als gevolg dat bepaalde levensdoelen, aspiraties en plannen aangepast moeten worden.

In een artikel voor het tijdschrift Neuron bespreekt Luyckx vier ziekte-identiteiten: overspoeling (de ziekte domineert het zelfbeeld), verwerping (de ziekte is een bedreiging voor het zelfbeeld), aanvaarding (de ziekte is een onderdeel van het zelfbeeld) en verrijking (de mate waarin iemand vindt dat hij door de ziekte juist sterker is geworden en gegroeid is als persoon).

Ziekte-identiteit heeft een belangrijke voorspellende waarde voor het emotionele welzijn, en het sociaal en cognitief functioneren. Patiënten die bijvoorbeeld hoger scoorden op overspoeling rapporteerden meer zorgen over aanvallen, minder emotioneel welzijn, minder energie, een slechter cognitief en sociaal functioneren, en een slechtere algemene levenskwaliteit. Patiënten die hoger scoorden op verrijking rapporteerden een betere algemene levenskwaliteit en emotioneel welzijn.

Haijtema herkent zich in alle vier de identiteiten. Het omgaan met haar ziekte beschouwt ze ook als een rouwproces waarbij ze afscheid moest leren nemen.