Hoe kan het zijn dat nogal wat psychologen enthousiast worden over benchmarken? Routine Outcome Monitoring (ROM) op zichzelf is waardevol. Benchmarken, daar deugt niets van. Benchmarken met ROM leidt tot gemiddelden waarop die beroemde uitspraak van toepassing is: There are lies, big lies and statistics. Deze prestatie-indicatoren zouden het mogelijk maken zorgaanbieders te vergelijken op effciëntie van behandelen.
Deze column gaat niet over ROM bij individuele behandelingen. Ook is dit geen discussie over privacy-problemen bij benchmarking. Het gaat mij hier om de methodologie, betrouwbaarheid van gegevens, hoe data zijn verkregen en conclusies op basis van grove gemiddelden.
Een associatie met de testbank van Volkswagen is op zijn plaats. Benchmarken is een technisch verhaal, zo hoort benchmarken te gaan, op een rollenbank. En daar is bij gesjoemeld. U protesteert nu. ‘Dat is een verdachtmaking! Dat gebeurt nooit in de gezondheidszorg!’ Excuses, maar wat denkt u dat het management gaat doen als ongunstige ROM-data waarschijnlijk gevolgen krijgen voor de personeelsbezetting? Ict biedt nogal wat mogelijkheden.
Zoveel hoogleraren, methodologen en andere wetenschappers hebben zich gekeerd tegen het benchmarken. Daarbij valt op dat weinig psychologen hebben geprotesteerd. Het zijn meestal psychiaters die de vloer aanvegen met de activiteiten van de Stichting Benchmark GGZ (SBG). De SBG gaat binnenkort met het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGZ samen in de AKWA. Met ingang van 1 januari 2019 is actief de Alliantie Kwaliteit in de ggz die enthousiast doorgaat met benchmarking ROM.
Bedenk eens wat het effect is voor de meting: de behandelaar neemt zelf de vragenlijst af. Of een callcenter belt de patiënt die thuis net een joint opgestoken heeft. Als het gaat om benchmarking kan ik zo nog een paar voorbeelden geven. Daarom dacht ik toen de plannen voor benchmarking binnen de ggz bekend werden: heel begrijpelijk wat die zorgverzekeraars willen, maar ach, dat kán toch zo niet! Psychologen gaan dat nooit accepteren. Zulke data kúnnen nooit betrouwbaar zijn.
Helaas, er zijn geen barricaden opgeworpen.
Herinnert u zich de Betuwespoorlijn nog? Heeft ook een stuivertje gekost. Ja, er rijden treinen richting Duitsland. Dus om nu te zeggen, het is helemaal mislukt, nee. Maar de baten kunnen nooit meer opwegen tegen de kosten. Zoiets gaat gebeuren met benchmarking in de ggz. Er komt wel iets uit. Het netto-rendement zal echter nooit de financiële investering rechtvaardigen.