Stel je voor. Je moet een liedje zingen met een koptelefoon op, zodat je je eigen stem niet hoort. Even later krijg je onverwacht te horen hoe vals je klonk. Je schaamt je de ogen uit je kop. Maar als je dezelfde opname na een nachtje slapen nóg eens beluistert, voel je je er al veel minder beroerd over. Je gênante optreden heeft tijdens je slaap een plek gekregen. De bijbehorende spanning is als het ware weggeschreven in je brein.
Althans, zo gaat het bij goede slapers. Bij slechte slapers vermindert de spanning niet. De distress over beschamende situaties kan zelfs jarenlang aanhouden.
Dat toont onderzoek van het Nederlands Herseninstituut aan. De onderzoekers onderwierpen 27 slapelozen en 30 goede slapers aan een FMRI, waarbij ze hen herinneringen aan ten minste vijf gênante situaties van jaren geleden lieten ophalen. Goede slapers blijken zulke herinneringen letterlijk een andere plek in hun brein te hebben gegeven dan slechte slapers. Hun emotionele respons is als het ware uitgedoofd. Dit in tegenstelling tot mensen die aan slapeloosheid lijden. Laat je hen pijnlijke herinneringen ophalen, dan reageren ze daar nog net zo emotioneel op als destijds. Slapeloosheid lijkt dus een onvermogen om emoties te verwerken met zich mee te brengen. De onderzoekers stellen zelfs dat slapelozen worden achtervolgd door het verleden.
Blijft wel de vraag wat de kip en wat het ei is. Bij slechte slapers krijgen gênante herinneringen misschien te weinig kans te worden weggeschreven. Maar wie zijn emoties niet goed de baas kan, zal daar regelmatig door wakker liggen.
Bron: Wassing, R. et al. (2019). Haunted by the past: old emotions remain salient in insomnia disorder. Brain. doi: 10.1093/brain/awz089.
