Onnodig vaak controleren of de deur op slot zit, je altijd volgens vaste patronen kleden: een obsessieve drang om bijna rituele handelingen uit te voeren en angstig worden als dat niet kan, is een van de belangrijkste kenmerken van een OCS. Patiënten worden aangemoedigd in exposure therapie hun angst onder ogen te zien en daarbij hun neiging tot dwanghandelingen te onderdrukken. Onderzoekers aan de universiteit van Cambridge wilden weten waarom dat vaak niet helpt.
Zij lieten ruim veertig mensen met en 35 zonder OCS op een computerscherm beurtelings rode en groene gezichten zien, waarbij ze de deelnemers bij ieder groen gezicht een lichte elektrische schok toedienden. De gemiddelde tijd die het deelnemers kostte om de associatie tussen ‘groen’ en ‘schok’ aan te leren was in beide groepen hetzelfde, zo kon worden vastgesteld met huidsensoren die bij iedereen een lichte toename van zweetproductie registreerden. Toen de schok vervolgens werd gekoppeld aan juist het rode gezicht, bleken de mensen met een OCS de associatie tussen ‘groen’ en ‘schok’ moeilijk te kunnen loslaten.
Van fMRI-scans was af te lezen dat zij gedurende het experiment ook relatief weinig activiteit laten zien in de ventromediale prefrontale cortex: een hersengebied dat van betekenis is bij het nemen van beslissingen in risicovolle situaties. Wellicht kunnen mensen met een OCS daardoor minder goed onderscheid maken tussen wel en niet bedreigende stimuli, en zijn ze ook minder goed in staat opgedane inzichten daarover te herzien op basis van nieuwe ervaringen. Heeft iemand met OCS dus eenmaal een negatieve associatie met een bepaalde situatie of prikkel, dan is die daar moeilijk weer van af te brengen, zelfs als in therapie blijkt dat er geen objectieve dreiging is. (EdJ)
Bron: Apergis-Schoute, M. et al. (2017). Neural basis of impaired safety signaling in Obsessive Compulsive Disorder. PNAS, doi: 10.1073/ pnas.1609194114
