In de psychologie, de economie en de neurowetenschappen wordt wel verondersteld dat mensen mentaal liever lui dan moe zijn. Moeten ze hun hersenen laten kraken, dan balen ze daarvan, is de gedachte. Maar klopt dat wel? Of is het afhankelijk van bijvoorbeeld opleiding, leeftijd of de soort taak waarvoor mensen zich gesteld zien?
Dat wilde een stel onderzoekers in Nijmegen wel eens weten. Ze namen daarom 170 studies uit 29 landen onder de loep, waaraan in totaal 4670 unieke proefpersonen hadden meegedaan. Hoezeer de deelnemers in achtergrond en taakjes ook verschilden, ze hadden in de verschillende studies allemaal dezelfde vragen naar mentale inspanning en negatieve gevoelens (negative affect) beantwoord. Mentale inspanning was gemeten met de vraag ‘Hoeveel moeite kostte het je om de taak te volbrengen?’; negative affect met de vraag ‘Hoe onzeker, ontmoedigd, geïrriteerd, gestrest en verveeld was je?’
De resultaten logen er niet om. Hoe groter de mentale inspanning, hoe groter de weerzin wereldwijd. De soort taak die mensen moesten uitvoeren deed er niet toe, evenmin als leeftijd, gender, opleiding, werkervaring en de beheersing van de vaardigheden die nodig waren om de taak tot een goed einde te brengen. Het enige, kleine, effect dat de onderzoekers vonden, was dat Aziaten wat minder weerzin rapporteren dan Europeanen en Noord-Amerikanen. Maar over het geheel genomen is het duidelijk: we zijn inderdaad liever lui dan moe.
David, L., Vassena, El, & Bijleveld, E. (2024). The unpleasantness of thinking: A meta-analytic review of the association between mental effort and negative affect. Psychological Bulletin, Vol. 150, No. 9, 1070-1093, https://doi.org/10.1037/bull0000443.
Beeld: Shutterstock
