Het is nog niet eenvoudig om het effect van psychoanalytische behandelingen wetenschappelijk te onderzoeken. Zo zijn RCT’s niet haalbaar omdat het niet ethisch is om de ene patiënt wel psychoanalyse aan te bieden, en de andere niet. Maar nieuwe technieken bieden nieuwe mogelijkheden.
Dat laat het Neuropsychoanalyse Fonds van ZonMw zien. Dit fonds, in 2013 opgericht, bevordert onderzoek naar ‘wat zich in het brein afspeelt’ door psychoanalytici te laten samenwerken met neurowetenschappers en andere experimenteel georiënteerde onderzoekers. Op 19 juni vindt er een symposium plaats waarop wordt verteld over de onderzoeksprojecten die het Neuropsychoanalyse Fonds financiert.
Een van deze projecten betreft een slaaponderzoek. Neurowetenschapper Eus van Someren wilde weten welke rol de REM-slaap speelt bij de verwerking van negatieve emoties. Had hij het onderzoek alleen opgezet, dan had hij de verwerking van basale emoties als angst en afkeer onderzocht. Psychoanalyticus Frans Schalkwijk maakte hem duidelijk dat zelfbewuste emoties als schuld en schaamte in de klinische praktijk veel belangrijker zijn. Dat gaf een draai aan het onderzoek.
Proefpersonen kregen de opdracht met een koptelefoon op karaoke te zingen en hoorden daarna terug hoe vals dat had geklonken. Goede slapers waren in staat hun gênante optreden tijdens hun slaap als het ware op te ruimen, terwijl zo’n proces niet op gang kwam bij mensen met een verbrokkelde REM-slaap.
Een nuttig inzicht dat mogelijk helpt bij de behandeling van getraumatiseerde cliënten. Zij hebben vaak last van schuld- en schaamtegevoelens. Door hun slaap te verbeteren, kan wellicht ook het opruimen van die emoties worden bevorderd. (ID)
Tijdens het symposium Neuropsychoanalyses: onderzoek en praktijk op 19 juni komt onder andere bovengenoemd onderzoek aan bod.
