Braingame Brian: N=1 in de praktijk

Wat doet deze interventie bij deze cliënt?
06/05/2016
Albert Ponsioen, Fabienne van Vliet, Rachelle Blijderveen, Stanny Zwiers
Geen reacties
De Psycholoog 2016-5 Cover
Issue 5

Samenvatting

BRAIN GAME BRIAN: DOES THIS INTERVENTION WORK FOR THIS CLIENT?

A. PONSIOEN, F. VAN VLIET, R. BLIJDERVEEN & S. ZWIERS

Although it really seems quite self-evident that Single-Case Experimental Designs (SCED’s) can be used to investigate client progress in therapy, reality is different. In exact sciences the used statistical procedures are much more advanced than in social sciences, despite the complexities of social and psychological phenomena. Versluis et al. (2014) described a practical manual to perform a SCED-study on individual clinical data and Maric et al. (2014) showed how a commonly used statistical software package like SPSS can do the job. We performed a similar SCED-study on the effects of Braingame Brian, a computertraining of executive functions, of a 9-year old boy. With the scedmethodology individualized assessment of the behavioural problems in question give real- time information about the clinical effects of an intervention.

903 Weergaven
10 Downloads
  • Samenvatting
  • Inleiding
  • Single Case Experimental Design (SCED)
  • Computertrainingen en ADHD
  • Braingame Brian
  • Onderzoeksvragen
  • Materiaal & Methode
    • Behandeling
    • Onderzoeksfasen en meetinstrumenten
    • Statistische procedures
    • Taakprestaties
    • Daily Report Scale (DRS)
    • BRIEF en VvGK
    • Cliënt
  • Resultaten
    • Trainingsresultaten
    • Daily report Scale (DRS)
  • Vragenlijsten
  • Samenvatting resultaten
  • Discussie
  • Voetnoot
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
Een therapeut kan een evidence-based behandelprotocol gebruiken, maar zal toch willen toetsen of die ene behandeling bij die ene cliënt succesvol was. Albert Ponsioen en collega’s1 doen verslag van een Single Case Experimental Design (SCED)-onderzoek waarin met herhaalde metingen data zijn verkregen om statistische analyses uit te kunnen voeren op het niveau van een individuele cliënt, in dit geval een negenjarige jongen met ADHD. Hoe bruikbaar is deze methode? ‘De SCED-methode om effectonderzoek te doen lijkt op z’n minst een zinvolle aanvulling op de traditionele RCT-methode.’

Inleiding

Het DSM-denken in de ggz is aan vernieuwing toe. Het standaardmodel om psychopathologie te beschrijven voldoet niet meer, het denken in onderscheidbare symptoomclusters waaraan latente stoornissen ten grondslag zouden liggen houdt geen stand (Borsboom, 2011)4. Door het probleemgedrag van een persoon in kaart te brengen, kunnen individuele clusters van symptomen gevonden worden die niet altijd hoeven samen te vallen met bestaande DSM-classificaties. En onder de gedragskenmerken van een bepaalde dsm-classificatie kunnen verschillende onderliggende neuropsychologische problemen schuilgaan (Lawson et al., 2015)12. De hoogste tijd om in de klinische praktijk minder uit te gaan van het klassieke denken in stoornissen die met standaardprotocollen kunnen worden aangepakt en meer rekening te gaan houden met individuele karakteristieken. Als kinderen met overeenkomstige gedragskenmerken, zoals deze bijvoorbeeld onder de DSM-classificatie ADHD beschreven worden, blijken te verschillen op onderliggende cognitieve vaardigheden, dan heeft dit consequenties voor de behandeling. Het uitvoeren van een standaard behandelprotocol, zonder rekening te houden met die onderliggende verschillen,

Literatuurlijst

  1. Barkley, R.A. (2012). Executive functions. What they are, how the work, and why they evolved. New York: The Guilford Press.
  2. Barlow, D.H., Nock, M.K. & Hersen, M. (2009). Single case experimental designs. Strategies for studying behaviour change (3th Edition). Boston: Allyn and Bacon.
  3. Bolger, N. & Laurenceau, J.P. (2013). Intensive longitudinal methods: An introduction to diary and experience sampling research. New York: The Guilford Press.
  4. Borsboom, D., Cramer, A.O.J., Schmittmann, V.D., Epskamp, S. & Waldorp, L.J. (2011). The Small World of Psychopathology. PLoS ONE 6(11): e27407. doi:10.1371/journal.pone.0027407
  5. Brink, E. ten, Ponsioen, A. Oord, S. van der & Prins, P. (2011). Braingame Brian. Kind & Adolescent Praktijk, 10(4), 166-174.
  6. Brossart, D.F., Parker, R.L., Olson, E.A. & Mahadevan, L. (2006). The relationship between visual analysis and five statistical analyses in a simple AB single-case research design. Behavior modification, 30, 531-563.
  7. Dovis, S. (2014). Cognitive control and motivation in children with adhd. How reinforcement interacts with the assessment and training of executive functioning. PhD-thesis Faculty of Social and Behavioural Sciences, University of Amsterdam. Enschede : Ipskamp Drukkers BV.
  8. Holmes, J., Gathercole, S.E. & Dunning, D.L. (2009). Adaptive training leads to sustained enhancement of poor working memory in children. Developmental Science, 12, F9-F15.
  9. Huizinga, M. & Smidts, D.P. (2012). brief Vragenlijst executieve functies voor 5- tot 18-jarigen. Amsterdam: Hogrefe Uitgevers.
  10. Klingberg, T. (2010). Training and plasticity of working memory. Trends in Cognitive Science, 14, 317-324.
  11. Klingberg, T., Fernell, E., Olesen, P., Johnson, M., Gustafsson, P. et al. (2005). Computerized training of working memory in children with adhd—A randomized, controlled trial. Journal of American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 44, 177-186.
  12. Lawson, R.A., Papadakis, A.A., Higginson, C.I., Barnett, J.E., Wills, M.C. et al. (2015). Everyday executive function impairments predict comorbid psychopathology in autism spectrum and attention deficit hyperactivity disorders. Neuropsychology, 29(3), 445-453.
  13. Maric, M., de Haan, E., Hogendoorn, S.M., Wolters, L.H. & Huizenga, H.M. (2014). Evaluating statistical and clinical significance of intervention effects in single-case experimental designs: An spss method to analyze univariate data. Behavior Therapy, doi: 10.1016/j.beth.2014.09.005.
  14. Melby-Lervåg, M. & Hulme, C. (2012). Is working memory training effective? A meta-analytic review. Developmental Psychology. Advance online publication. doi: 10.1037/a0028228.
  15. Molenaar, P.C.M. (1987). Dynamic assessment and adaptive optimization of the psychotherapeutic process. Behavioral Assessment, 4, 389-416.
  16. Molenaar, P.C.M. (2004). A manifesto on psychology as idiographic science: Bringing the person back into scientific psychology, this time forever. Measurement, 2, 201-218.
  17. Oosterlaan, J., Scheres, A., Antrop, I., Roeyers, H. & Sergeant,J. A. (2000). Vragenlijst voor Gedragsproblemen bij Kinderen(VvGK). Nederlandse bewerking van de Disruptive Behavior Disorder Rating Scale . Lisse, The Netherlands: Swets & Zeitlinger.
  18. Ponsioen, A.J.G.B. & Ten Brink, E.L. (2014). Zelfregulatie. Diagnostiek en behandeling van executieve functies bij kinderen. Trainershandleiding. Tielt (Be): Uitgeverij Lannoo NV.
  19. Shipstead, Z., Redick, T. S. & Engle, R.W. (2012). Is working memory training effective? Psychological Bulletin, 138(4), 628-654.
  20. Timmerman, K.( 2003). Kinderen met aandachts- en werkhoudingsproblemen. Leuven: Uitgeverij Acco
  21. Versluis, A., Maric, M. & Peute, L. (2014). N=1 Studies in de praktijk. (Hoe) heeft de behandeling gewerkt? De Psycholoog, 3, 10-20.
  22. Vries de, M. (2015). Individual differences in executive functions, training effects & quality of life of children with autism spectrum. PhD-thesis Faculty of Social and Behavioural Sciences, University of Amsterdam. Enschede: Ipskamp Drukkers BV.