België is in de ban van de parachutemoord. Voor degenen die dit klassieke moorddrama niet hebben gevolgd in het Belgische nieuws, hier een korte samenvatting.
Man heeft relatie met vrouw (Els 1), maar pleegt overspel met andere vrouw (Els 2). Pikant detail is dat de man (Marcel) dat niet stiekem doet, zoals de meeste fatsoenlijke overspelplegers. Marcel en beide Elsen hebben een gezellig avondje in zijn appartement, ze kletsen wat, drinken een wijntje. Aan het eind van de avond zegt Marcel dat hij vanavond zin heeft in Els 2, dus de twee verdwijnen in de slaapkamer, alwaar ze hartstochtelijk en luidruchtig van elkaar liggen te houden. Els 1 vindt dat niet zo leuk en peutert de koordjes los van Els 2’s parachute, die toevallig in de gang staat (althans dat is de veronderstelling). Gevolg: Els 2 valt te pletter bij haar eerstvolgende parachutesprong en Els 1 staat terecht voor moord.
Het voor de handliggende motief voor deze moord is jaloezie. Jaloezie is een vervelende emotie die niet goed bekend staat. Jaloerse mensen zijn geobsedeerd, gunnen de ander het licht in de ogen niet, en zijn tot alles in staat. We gebruiken in het Nederlands de woorden jaloezie en afgunst vaak door elkaar, maar dat is heel verwarrend. Nico Frijda heeft het onderscheid tussen beide emoties ooit treffend uitgedrukt door te stellen dat je afgunst ervaart als je iets wilt hebben dat je zelf niet hebt, en jaloezie als je iets hebt, waarvan je bang bent dat een ander het afpakt (vrij citaat). Els 1 was dus jaloers en Els 2 afgunstig (op Els 1). Afgunst kan tot allerlei elleboogwerk, geslijm, of achterbaks geroddel leiden om alsnog iets te krijgen, maar jaloezie kan drastischer consequenties hebben.
Als je bang bent dat een ander iets van je afpakt, zijn er grofweg twee opties. Of diegene die het wil afpakken laten verdwijnen, of datgene wat afgepakt dreigt te worden, goed vasthouden. Els 1 zou dus voor de eerste optie hebben gekozen.
Toch vind ik dat niet logisch. Waarom zou je nog bij een vent willen blijven die jou op zo’n manier naar de logeerkamer bonjourt? Is er een reden om zo’n man te willen behouden? Het ligt toch veel meer voor de hand om hem iets aan te doen, omdat hij zonodig een andere Els erbij wil hebben om zijn macho-impulsen te bevredigen? Oké, Els 2 was misschien niet geheel onschuldig, maar in de ogen van Els 1 moet de echte oorzaak van al het leed toch zeker bij Marcel liggen? Ik denk dus niet dat zij de moord uit jaloezie heeft gepleegd, ik denk eigenlijk dat ze het helemaal niet heeft gedaan. Als het een crime passionelle zou zijn geweest, dan ga je toch niet eerst ingewikkeld met die touwtjes in de weer om vervolgens hier pas dagen of weken later het effect van te zien? Nee, echte jaloezie is met een getrokken keukenmes de kamer inrennen om je geliefde (en eventueel zijn minnares) naar een andere wereld te helpen.
Agneta Fischer is verbonden aan de Programmagroep Sociale Psychologie van de Universiteit van Amsterdam als hoogleraar Emotietheorie.