Saskia Scholten-Dijksma is opgeleid als cognitief gedragstherapeut. Ze werkte altijd oplossinggericht, maar op een gegeven moment kreeg ze een cliënte wiens jonge dochtertje was overleden. Jaren later was deze vrouw daar nog permanent mee bezig, ze had niets aan het kamertje veranderd en was arbeidsongeschikt geworden. Met cognitieve gedragstherapie kwam Scholten niet verder met deze cliënte. ‘We werkten met RET, ik gaf haar schrijfopdrachten. We werkten met rituelen om afscheid te nemen, het had allemaal weinig effect.’
Alleen bij imaginaire exposure gebeurde er iets. De cliënte nam een foto van haar dochtertje mee en moest er vervolgens van doordrongen raken dat het kind er niet meer was. Ze zou nooit meer de armpjes om haar nek voelen, ze zou haar nooit meer zien lachen, nooit meer haar stem horen. Als ze dit vertelt, krijgt Scholten het zelf even te kwaad.
In de therapie moest Scholten de cliënte echt ‘naar het verdriet toeduwen’, zodat ze zich realiseerde dat het kind dood was. Dat is hard om te doen. Keihard. Tijdens die sessie begon de cliënte dan ook onbeheerst te huilen. Scholten: ‘Ik heb zelf kinderen, het idee is verschrikkelijk!’
Na een aantal van zulke sessies, kreeg de cliënte meer rust en kwam er ruimte om ook met andere dingen bezig te zijn. Scholten: ‘Als psycholoog ben je zelf ook geneigd om te vermijden. Als iets zo heftig is en je kunt het je zo goed voorstellen, dan komt het heel dichtbij. Het was voor mij leerzaam om te ervaren hoe goed het voor de cliënte was toen ze door de vermijding heen brak.’
De trend was oplossingsgericht, maar deze en vergelijkbare ervaringen met andere cliënten leerden dat je daar soms niet verder mee komt. Juist als mensen nare gevoelens proberen te vermijden, kunnen er allerlei psychische problemen ontstaan. Scholten: ‘Je kunt er met cognitieve technieken iets mooiers van proberen te maken, maar het leven is niet altijd mooi. Verdriet, pijn en angst maken ook deel uit van het leven. En door te accepteren dat je soms (emotionele) pijn hebt, ontstaat er ruimte.’
Ze ging op zoek naar een therapie waarin dit idee is opgenomen en kwam bij Acceptance en Commitment Therapy uit. Vervolgens is Scholten Invivo Clinics, een eigen tweedelijns ggz-organisatie, begonnen, met ACT als belangrijk uitgangspunt voor het behandelprogramma.
