17 mei 2012. Schematherapeuten, onderzoekers en andere geïnteresseerden van over de hele wereld stromen naar het Academy of Sciences-gebouw, vlakbij Ground Zero. Hier vindt voor de vijfde keer een internationaal congres over schematherapie plaats. Saksia van Houten en Jeffrey Roelofs waren erbij.
Schematherapie is oorspronkelijk ontwikkeld voor de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen en ernstige AS-I problematiek zoals chronische recidiverende depressies. Schematherapie streeft niet alleen veranderingen na in gedachten en gedrag, maar legt juist een nadruk op het in contact komen met het gevoel. Daartoe maakt schematherapie gebruik van diverse experiëntiële technieken. Het thema van dit vijfde congres was hechting, limited reparenting (de therapeut in een ouderrol) en de therapeutische relatie. De dag voorafgaand aan het congres hadden deelnemers de mogelijkheid om mee te doen aan workshops. Zo gaf Jeffrey Young, psycholoog en grondlegger van schematherapie, een workshop over de detached protector. Een detached protector is een van de gevoelstoestanden waarin de cliënt zich kan bevinden. Het is als een muur die mensen om zich heen hebben gebouwd waardoor ze niet meer in contact staan met hun eigen gevoel en anderen op afstand houden. Young legde uit wat je als schematherapeut kunt doen en hoe moeilijk het soms kan zijn om als therapeut door die detached protector heen te komen. In andere workshops werd onder meer ingegaan op het maken van genogrammen die de overdracht van schema’s over generaties heen belichten en op het toepassen van schematherapie bij koppels en bij kinderen en adolescenten, deelgebieden die veelbelovende resultaten laten zien.
Kille moeder, warme vader
Het driedaagse congres was speels ingericht. Iedere dag begon met plenaire keynote-presentaties gevolgd door diverse symposia. Die presentaties werden verzorgd door vooraanstaande onderzoekers op het gebied van schematherapie of aanverwante vakgebieden. Zo kwam Young zelf met een persoonlijke visie op limited reparenting. Hij vertelde over zijn ouders en onvervulde behoeften. Young legde zijn ziel bloot in een openhartig en emotioneel betoog waarin hij uitlegde hoe zijn kille, afstandelijke moeder in combinatie met zijn warme, betrokken vader hem hadden gemaakt tot de persoon die hij nu is. Wanneer hij over zijn vader sprak, raakte hij zichtbaar geëmotioneerd. De reacties uit de zaal op zijn presentatie waren divers: bij sommigen riep dit medeleven op, bij anderen juist irritatie. Er waren meer keynote speakers. De Maastrichtse hoogleraren Arnoud Artnz en David Bernstein spraken de ruim driehonderd toegestroomde deelnemers toe over respectievelijk het nut van training en de therapeutische relatie bij schematherapie en over de mogelijkheden van schematherapie bij psychopaten. En dr. Guy Diamond, verbonden aan het Center for Family Intervention Science in Philadelphia, deed in een lezing uit de doeken welke werkwijze wordt gehanteerd in de Attachment-Based Family Therapy (ABFT). De symposia waren veelal gericht op onderzoek naar het achterliggende model en de effecten van schematherapie zelf. Het internationale karakter van het congres viel op door presentaties van onderzoek van universiteiten uit onder andere Spanje, Noorwegen, Nederland en Israël. Hierbij ging de aandacht onder meer uit naar schematherapie voor specifieke groepen zoals forensische patiënten, bepaalde bevolkingsgroepen of patiënten met een bepaalde persoonlijkheidsstoornis. Daarnaast werd aandacht besteed aan schematherapie in relatie tot aanverwante zaken zoals coping, sociale angst en temperament. Een congres is natuurlijk geen congres als er geen aandacht zou zijn voor het leggen van contacten en het uitwisselen van ervaringen. Veel deelnemers deden dan ook nieuwe contacten op of haalden oude banden aan. Al met al was het een interessant congres dat zeer de moeite waard was. Nieuwsgierig geworden? Kijk op Schematherapy.com of ISST-online.
Saskia van Houten is student Master Mental Health (Universiteit Maastricht) met als specialisatie kinderen en jeugd. Jeffrey Roelofs is verbonden aan de Universiteit Maastricht en RIAGG Maastricht, afdeling kinderen en jeugd. Hij is tevens redacteur van De Psycholoog. E-mail: j.roelofs@maastrichtuniversity.nl.
