ngst is onvermijdelijk in het leven, de een gaat er zwaarder onder gebukt dan de ander. Daan Heerma van Voss is van jongs af aan geconfronteerd met angsten. Omdat angst zijn leven zo grondig beïnvloedde, besloot hij op zoek te gaan naar de bron van zijn angsten. Dit heeft geresulteerd in zijn boek De bange mens.
Het boek leest als een boeiend reisverslag van deze zoektocht. Als eerste duikt hij in zijn familiegeschiedenis om de bron van zijn angsten te ontdekken, vervolgens gaat hij op zoek naar wat filosofen, historici, neurologen, psychiaters en ervaringsdeskundigen over angst te melden hebben. Heerma van Voss heeft zijn sporen als schrijver al verdiend en is ook historicus. Beide aspecten zijn duidelijk terug te zien. Het boek is goed geschreven met welluidende titels als Het duistere pad van de vleermuis en maakt gebruik van creatieve raamvertellingen. De historische invalshoek plaatst het fenomeen angst in een breder perspectief dan psychologen gewend zijn. Vanuit dit bredere perspectief wordt ook duidelijk gemaakt dat angst niet los gezien kan worden van ontwikkelingen als de coronacrisis of oorlogsdreiging of een economische crisis.
Dit standpunt komt ook terug in de publicatie Recept voor maatschappelijk probleem van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving1.
De afwisseling van perspectieven zorgt ervoor dat het boek van begin tot eind boeit. Maar het maakt ook duidelijk waarom complexe onderwerpen zoals angst beter tot hun recht komen als ze vanuit verschillende invalshoeken worden benaderd. Door de persoonlijke verhalen wordt duidelijk hoe angst iemands leven kan bepalen, maar het bredere perspectief laat mooi zien dat het niet alleen een individueel probleem is. Dat angst met een eenzijdige blik niet doorgrond kan worden, wordt ook helder als het fenomeen vanuit de DSM-5 wordt belicht. De beschreven ontstaansgeschiedenis van de DSM maakt duidelijk dat dit ook mensenwerk is. Zo trekken willekeur en een ‘amoureuze relatie’ met de psychofarmaca voorbij en daalde mijn vertrouwen in de DSM – dat al niet hoog was – al lezende naar een dieptepunt.
Dit boek is wat mij betreft voor elke psycholoog verplichte kost om een frisse blik op zijn vak te houden. Ik kan niet een min- of kritiekpunt noemen, maar door de verschillende invalshoeken werd ik ook nieuwsgierig naar een cross-culturele invalshoek. Bovenal verdient dit boek alle lof, want het heeft me angst beter leren doorgronden, waardoor ik angst in mijn eigen leven beter ben gaan begrijpen. Het is dan ook te hopen dat er meer van dit soort boeken komen die onderwerpen die in de loop van de tijd platgetreden zijn op een prettig leesbare en toegankelijke manier weer nieuw leven inblazen.
Bron
