Verstild gesticht

Fotograaf Annie van Gemert werkte van 1976 tot 1977 als leerling Z-verpleegkundige in het psychiatrisch ziekenhuis Voorburg, een kolossaal complex aan de rand van Vught. Daar werden vanaf 1885 langer dan een eeuw psychiatrische en ‘zwakzinnige’ patiënten behandeld, onder strikte leiding van broeders en zusters die er in kloosters verbleven. Van Gemert keert in 1989 als studente fotografie terug naar het grotendeels ontmantelde complex om foto’s te maken van de kale, spookachtige ruimtes, waarvan de muren afgebladderd zijn en de meeste ruiten ingegooid.
Ze proeft een beklemmende sfeer als ze ronddwaalt door het complex, schrijft ze in het uitgebreide voorwoord van dit boek, waarin haar fotoserie uit 1989 voor het eerst is gepubliceerd. Ze vraagt zich af welk effect de ruimtes op het gedrag van mensen hebben gehad: ‘De tekeningen en beschadigingen op de muren en vloeren getuigen van de emoties die mensen hier beleefd hebben. (…) Het ijzeren bed in de isoleercel dat vastgeschroefd was op de vloer was een voorbeeld van macht