Wie in het dagelijkse leven andere mensen tegenkomt, zal niet direct weten hoe dergelijke bevindingen vertaald kunnen worden naar omgangsvormen. Hoe moeten we ons gedragen als we te maken krijgen met pubers of adolescenten? Braams ruimt in Het riskante brein een heel bescheiden plaats in voor haar promotieonderzoek; veel meer aandacht geeft zij aan de vraag hoe verstandig het is om jongeren vrij te laten, of juist sterk onder toezicht te stellen. Hier komen haar conclusies neer op een erg algemeen inzicht: opvoeding van pubers is een kwestie van geven en nemen. Aan de ene kant is het verstandig om ze de ruimte te geven, maar aan de andere kant is het belangrijk om de kans op ernstige ongelukken te verminderen. En waar moeten we dan vooral op letten? Hier blijkt breinonderzoek slechts de tweede viool te spelen. Haar belangrijkste inzichten haalt Braams uit de sociale psychologie. De invloed van anderen speelt in het opvoedingsorkest de eerste viool. Jongeren nemen meer risico als zij weten dat leeftijdgenoten toekijken. Ze nemen veel minder risico als ze zich ervan bewust zijn dat volwassenen hun gedrag waarnemen. Op basis van dergelijke onderzoeksbevindingen is Braams er voorstander van dat een rijbewijs al op 17-jarige leeftijd kan worden gehaald, mits de geslaagden tot aan hun achttiende ertoe worden verplicht om alleen maar een auto te besturen met een volwassene als bijrijder. Ongelukken ontstaan vooral als jongeren bij elkaar in de auto zitten.
Braams relativeert de praktische betekenis van hersenonderzoek, maar in termen van kennisvermeerdering liggen hier voor haar wel de grootste uitdagingen. Zij spreekt lezers op verschillende niveaus aan. Ze leert ons iets over ontwikkelingspsychologie, met een accent op het nemen van risico’s. Ze geeft ons een korte inleiding in de neuropsychologie. Ze legt de grondbeginselen uit van experimenteel onderzoek. En ze waarschuwt ons voor foute vrienden. Met als kanttekening, dat foute vrienden eigenlijk heel goede leermeesters zijn als jongeren risico’s willen verkennen. Voor ouders en andere pedagogen is dat geruststellend, al blijft het verstandig om een oog in het zeil te houden.
Door: Barbara Braams (2017)
Houten: Spectrum, 175 p.
