Een diplomaat die even terug was in Nederland, belde mediator Joppe van der Poel. Hij wilde de komende drie weken graag drie afspraken maken. In die periode wilde hij zijn scheiding regelen, daarna ging hij weer terug naar zijn post.
‘Weet uw vrouw ervan?’ vroeg Van der Poel.
Dat was niet het geval. Daarop zei Van der Poel dat hij het een ‘wat optimistisch tijdpad’ vond. Hij zette een paar opties in zijn agenda, maar adviseerde de man het wel even met zijn vrouw te bespreken. Al snel belde de diplomaat terug. Het ging inderdaad niet lukken.
Het is een van de voorbeelden die Van der Poel uit zijn praktijk opdist. Het illustreert zijn aanpak: nuchter, zakelijk, niet helemaal van humor gespeend.
Mediator is geen beschermd beroep, dus de aanpak kan nogal verschillen. Er zijn mediators die uit de verzekeringswereld of de makelaardij komen en die op verzoek van de cliënt gelijk maar beginnen met het maken van alimentatieberekeningen. ‘Repareren van de motor via de uitlaat,’ noemt hij dat. Aan de andere kant van het spectrum zijn er de mediators die zich half als therapeut opstellen. Van der Poel doet het een noch het ander.
Maximaal vijf gesprekken
Van oorsprong komt hij uit de financiële wereld. Uit nieuwsgierigheid volgde hij kort voor de eeuwwende een mediation-cursus. Dat was in de roos, hij is ermee verder gegaan. Om een paar te begeleiden dat wil scheiden, houdt hij gemiddeld vier tot vijf gesprekken. Daarin moet het gebeuren. ‘Ik ga niet diep op de geschiedenis in,’ legt hij uit. ‘Ik wil alleen weten wat hun motivatie is om te scheiden en of ze hier op de juiste plek zitten.’
Hij moet er, om te beginnen, achter komen of er ambivalentie over de scheiding is. Anders gezegd: hij wil weten welk probleem een scheiding oplost en voor wie? En er zijn veel verkeerde redenen. ‘Als iemand wil scheiden omdat de ander is vreemdgegaan, dan vraag ik of het probleem na de scheiding wel is opgelost. Dan wordt het ernstig stil aan de overkant, want dat is natuurlijk niet het geval. Iemand is dan vaak nog niet los van de partner en probeert de boel te forceren.’
De enige echte reden voor een scheiding is volgens Van der Poel dat bij een van de partners de liefde op is. ‘En dat moet diegene ook echt tegen de partner kunnen zeggen. Dit wordt ‘de scheidingsmelding’ genoemd. Die boodschap moet helder zijn en niet bijvoorbeeld verpakt in een verwijt, zoals: je werkt te hard, bent nooit op tijd thuis of doet te weinig in het huishouden. Want dan blijft de verlatene hoop houden dat het nog goed kan komen. Is dit eenmaal duidelijk gezegd, dan kan de verlatene beginnen met rouwen.’
Ex-partner én ouder
Het tweede belangrijke aandachtspunt dat tijdens een mediation aan de orde komt, zijn de kinderen. Want kinderen gaan niet scheiden, maar er verandert wel veel voor hen. Hun ouders gaan bijvoorbeeld op twee verschillende adressen wonen en daarom moeten er heldere afspraken gemaakt worden. Dat is lastig, want ouders willen vaak wel het beste voor hun kinderen, maar ze zijn tegelijkertijd ook vechtende partners.
Daarom moet Van der Poel ze nog wel eens tot de orde roepen. ‘Een vader die uit de heup schiet en zegt: “Als jij ze niet komt halen, kom ik ze ook nooit terugbrengen.” Dan vraag ik: “Is dat Jan die dit zegt, of is het vader?”’ Dit soort interventies beschouwt hij als een belangrijk onderdeel van zijn vak, want als hij ergens niet tegen kan, is dat de situatie waarin het kind niet gezien wordt. ‘Eigenlijk doe ik daar mijn werk voor.’
Hij heeft een ‘confronterende stijl’ als mediator. ‘Als een stel ruzie zit te maken, sta ik op. Vragen ze mij wat ik ga doen dan zeg ik: “Ik ga koffie halen, hier hebben jullie mij niet bij nodig.” Of ik vraag: “Hebben jullie eerder zo met elkaar gepraat? En heeft dat toen iets opgeleverd? Anders zouden jullie het misschien toch eens anders moeten proberen”.’
Zijn leermeester en voorbeeld Donald MacGillavry ging hierin nog verder. MacGillavry was ook gestaltt-therapeut. Als het misging, wist hij hoe hij mensen weer moest opvangen. Van der Poel is geen therapeut en laat het zover niet komen. Maar hij heeft veel geleerd van MacGillavry. ‘Veel mediators werken erg hard. Maar het is de bedoeling dat de cliënten werken, niet ik. Ik regel alleen het verkeer, ik breng alles zoveel mogelijk van betrekkingsniveau naar inhoudsniveau. Maar het moet niet via mij gaan, mensen moeten het samen oplossen.’ En die methode werkt razendsnel. ‘Hard op het inhoud, zacht voor de mens, zo kun je het samenvatten.’
Foto: Jeroen van Kooten
