Het belang van rechtvaardigheidsbeleving bij een organisatieverandering

Over distributieve, procedurele en interactionele rechtvaardigheid
06/03/2015
Ernst Graamans, Leonard Millenaar, Wouter ten Have
1 reactie
De-Psycholoog-nr.-03-Maart-2015
Issue 3

Samenvatting

THE IMPORTANCE OF JUSTICE IN ORGANIZATIONAL CHANGE
J.L. MILLENAAR, E.P. GRAAMANS & W.D TEN HAVE
Justice is an important aspect of how humans perceive and interpret events in the world. Social psychologists have explained the justice motive as fundamental and intrinsic (Lerner, 1980) or in essence more concerned with self-interest (e.g. Thibaut & Walker, 1975), i.e. the smartest way to maximize the outcome. Empirical support is found for both explanations. During organizational change the interest of many in and around the organization can be at stake. Although allocation processes are crucial during organizational change, the reference to organizational justice is seldom explicit. Based on social psychology theory and research and actual experience in the practice of change management this article reflects on the concept of organizational justice as well as on the mechanisms that can come into play when employees are confronted with injustice during organizational change.

1369 Weergaven
2 Downloads
  • Samenvatting
    • Distributieve rechtvaardigheid
    • Procedurele rechtvaardigheid
    • Interactionele rechtvaardigheid
  • Mogelijke effecten ervaren onrecht
  • Tot slot
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
Rechtvaardigheid is een universeel begrip dat aandacht krijgt vanuit vele disciplines. Zo leert de sociale psychologie ons dat gepercipieerde rechtvaardigheid een factor is om rekening mee te houden in organisaties. Zeker in tijden van verandering, waarin middelen (her) verdeeld worden, zo betogen Leonard Millenaar en collega’s. ‘De mate waarin medewerkers de verdeling als rechtvaardig ervaren, heeft invloed op het gedrag dat zij vertonen.’

Veranderen is voor veel mensen een ingewikkeld proces, zowel in de persoonlijke sfeer als in de context van de moderne organisatie. Organisatieverandering vraagt vaak om aanpassing van het gedrag van grote groepen medewerkers. De manager die verantwoordelijk is voor het realiseren van deze organisatieveranderingen, heeft dan ook een uitdagende baan, zeker in het huidig economisch klimaat waar veel organisatieveranderingen zich het beste laten typeren als ‘koude’ opgaven (Ten Have, 1999)15. Juist in situaties waar gevoelige verdelingsvraagstukken spelen (denk aan de verdeling van arbeidsplaatsen bij een reorganisatie) komt het ervaren onrecht aan de oppervlakte en kunnen de reacties van medewerkers heftig zijn.

In dit artikel wordt uiteengezet waarom het voor de manager met een veranderopgave cruciaal is om rekening te houden met de rechtvaardigheidsbelevingen van medewerkers, zowel ten aanzien van de uitkomst (distributieve rechtvaardigheid), het formele proces (procedurele rechtvaardigheid) als de wijze waarop de boodschap gebracht wordt (interactionele rechtvaardigheid).

Sterke behoefte aan rechtvaardigheid

Als andere mensen

Literatuurlijst

  1. Adams, J.S. (1965). Inequity in social exchange. In L. Berkowitz (Ed.), Advances in experimental social psychology (Vol. 2, pp. 267-299). New York: Academic Press.
  2. Bies, R.J. & Moag, J.F. (1986). Interactional justice: Communication criteria of fairness. In R. J. Lewicki,, B. H. Sheppard & M.H. Bazerman (Eds.), Research on negotiations in organizations (Vol. 1, pp. 43-55). Greenwich, CT, US: JAI Press.
  3. Brockner, J. & Wiesenfeld, B.M. (1996). An integrative framework for explaining reactions to decisions: The interactive effects of outcomes and procedures. Psychological Bulletin, 120, 189-208.
  4. Cohen-Charash, Y. & Spector, P.E. (2001). The role of justice in organizations: A meta-analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86, 278-321.
  5. Colquitt, J.A., Conlon, D.E., Wesson, M.J., Porter, C.O.L.H., & Ng, K.J. (2001). Justice at the millennium: A meta-analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psychology, 86, 425-445.
  6. Dalbert, C., Montada, L. & Schmitt, M. (1987). Glaube an eine gerechte Welt als Motiv: Validierungskorrelate zweier Skalen. Psychologische Beiträge, 29, 596-615.
  7. Dittrich, J.E. & Carrell, M.R. (1979). Organizational equity perceptions, employee job satisfaction, and departmental absence and turnover rates. Organizational Behavior and Human Performance, 24, 29-40.
  8. Festinger, L. (1957). A theory of cognitive dissonance. Evanston, IL, US: Row, Peterson.
  9. Furnham, A. (1998). Measuring the beliefs in a just world. In L. Montada and M. J. Lerner (Eds.), Responses to victimizations and belief in a just world (pp. 141–162). New York: Plenum Press.
  10. Furnham, A. (2003). Belief in a just world: Research progress over the past decade. Personality and Individual Diff erences, 34, 795–817.
  11. Furnham, A. & Procter, E. (1989). Belief in a just world: Review and critique of the individual diff erence literature. British Journal of Social Psychology, 28, 365–384.
  12. Greenberg, J., & Colquitt, J.A. (2005). Handbook of organizational justice. New York, NY, US: Lawrence Erlbaum Associates.
  13. Greenberg, J. & Folger, R. (1983). Procedural Justice, participation, and the fair process eff ect in groups and organizations (pp. 235-256). In: P.B. Paulus (ed.) Basic group processes. New York: Springer-Verlag.
  14. Hafer, C.L. & Bègue, L. (2005). Experimental research on just world theory: Problems, developments and future challenges. Psychological Bulletin, 131, 128–166.
  15. Have, S. ten (1999). Gezond verstand in managementland. Holland Management Review, 64, 56–65
  16. Homans, G. C. (1961). Social behavior: Its elementary forms. New York, NY, US: Harcourt, Brace and World.
  17. Kim, W.C., & Mauborgne, R.A. (1993). Procedural justice, attitudes, and subsidiary management compliance with multinationals’ corporate strategic decisions. Academy of Management Journal, 36, 502-526.
  18. Lerner, M.J. (1980). The belief in a just world: A fundamental delusion. New York, NY, US: Plenum Press.
  19. Lerner, M. J. (1997). What does the belief in a just world protect us from: The dread of death or the fear of undeserved suff ering? Psychological Inquiry, 8, 29–32.
  20. Lerner, M. J., & Simmons, C.H. (1966). Observer’s reaction to the “innocent victim”: Compassion or rejection? Journal of Personality and Social Psychology, 4, 203–210.
  21. Leventhal, G.S. ( 1980). What should be done with equity theory ? New approaches to the study of fairness in social relationships. In K.J. Gergen, M.S. Greenberg & R.H. Willis (Eds.), Social exchange: Advances in theory and research (Vol. 1, pp. 27-55). New York, NY, US: Plenum Press.
  22. Rubin, Z. & Peplau, L.A. (1975). Who believes in a just world? Journal of Social Issues, 31, 65-89.
  23. Schmitt, M. (1998). Methodological strategies in research to validate measures of belief in a just world. In L. Montada and M. J. Lerner (Eds.), Responses to victimizations and belief in a just world (pp. 187–215). New York: Plenum Press.
  24. Schmitt, M., Dalbert, C., Montada, L., Gschwendner, T., Maes, J. et al. (2008). Verteilung des Glaubens an eine gerechte Welt in der Allgemeinbevölkerung:
  25. Normwerte für die Skala Allgemeiner Gerechte-Welt-Glaube. Diagnostica, 54, 150-163.
  26. Schweiger, D.M. & Denisi, A.S. (1991), Communication with employees following a merger: a longitudinal fi eld experiment, Academy of Management Journal, March, 110-135.
  27. Stouffer, S. A., Suchman, E.A., DeVinney, L.C., Star, S.A., & Williams, R. (1949). The American soldier-adjustment during army life. Princeton, NJ, US: Princeton University Press.
  28. Syroit, J.E.M.M. (2012). Het spel en de knikkers. Afscheidsrede als hoogleraar psychologie aan de Open Universiteit Nederland, Heerlen, 8 juni.
  29. Thibaut, J. & Walker, L. (1975). Procedural justice: A psychological analysis. Hillsdale, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates.