‘En zij leefden nog lang en gelukkig’; zo eindigen de meeste sprookjes. Misschien niet toevallig: geluk en een lang leven gaan vaak samen. Het tijdschrift Science publiceerde twee artikelen over de invloed van geluk en eenzaamheid op onze gezondheid.
Gelukkige mensen leven langer, concludeert Bruno Frey. Hij is van oorsprong econoom maar legde zich toe op de studie naar geluk. Lange tijd was er onzekerheid over: zijn gezonde mensen gelukkiger of zijn gelukkige mensen gezonder? Frey concludeert uit onderzoek dat geluk onze levensduur verlengt. Mensen die zeggen gelukkig te zijn, leven 14% langer dan degenen die zeggen ongelukkig te zijn. In een onderzoek in westerse landen bleek dat neer te komen op zo’n 7,5 tot 10 jaar langer leven. Gelukkige mensen plegen minder vaak zelfmoord (begrijpelijk), maar komen ook minder vaak om door ongelukken.
Verlengt geluk onze levensdagen, een gevoel van eenzaamheid verkort deze. Uit een overzicht van de literatuur blijkt dat eenzaamheid even ongezond is als roken, en ongezonder dan zowel obesitas als te weinig lichaamsbeweging. Het gaat om het gevoel van eenzaamheid, niet zozeer het hebben van weinig vrienden of familie. Sommigen hebben veel sociale contacten maar voelen zich toch eenzaam, anderen leven relatief geïsoleerd maar zeggen zich niet eenzaam te voelen. Van deze twee groepen zal de eerste eerder gezondheidsklachten ontwikkelen.
Eenzaamheid gaat samen met veranderingen in het lichaam: bij iemand die zich chronisch eenzaam voelt, is zijn lichaam in een permanente staat van alertheid. De bloeddruk is verhoogd, en in het speeksel en urine zijn verhoogde concentraties van respectievelijk cortisol en epinephrine te vinden. Dit wijst op stress. Eenzame mensen zeggen ook meer stress te voelen voor zaken waar anderen slechts matige stress voor rapporteren. Bijvoorbeeld spreken voor een publiek. Dit kun je evolutionair verklaren. De mens is van oorsprong een sociaal wezen. Vooral toen mensen nog als halve apen op de savanne leefden, betekende het uitgestoten worden uit de groep dat de levenskansen drastisch daalden. Daarom gaat eenzaamheid nog steeds samen met stress: het lichaam geeft aan dat je gevaar loopt als je niet met een groep verbonden bent.
Uit onderzoek blijkt verder dat de weerstand van eenzame mensen zwakker is. Zij herstellen minder tijdens de slaap en genieten minder van ontspannende activiteiten. En het slechte nieuws is dat eenzaamheid toeneemt. Dat blijkt in ieder geval uit Amerikaans onderzoek. Daarin werd gevraagd met hoeveel mensen je je belangrijkste geheimen kunt delen. In 1984 gaf één op de tien mensen aan dat met niemand te kunnen. In 2004 was dat één op vier.
Momenteel doet de Nederlandse overheid er van alles aan om mensen minder te laten roken, meer te laten sporten en gezonder te laten eten. Misschien is het nog niet zo’n gek idee om wat te doen aan eenzaamheid. Als mensen hun buren groeten, hun familie wat vaker opzoeken en hun vriendschappen intensifiëren, wordt er in Nederland langer en gezonder geleefd.
Happy people live longer Door: B.S. Frey Science, 2011, Vol. 331, p. 542-543 Why loneliness is hazardous to your health Door: G. Miller Science, 2011, Vol. 331, p. 138-140er geleefd.
