‘Gedragstherapie is mijn basis en ik was altijd op zoek naar andere therapievormen om me te verbreden. Als ik een nieuwe therapievorm leerde kennen, vond ik dat verrijkend, ik begreep dingen beter, maar het was nooit meer dan een aanvulling. Met mindfulness based cognitive therapie (MBCT) is dat anders, dat is echt gereedschap dat je mensen kunt aanbieden.
Als het niet lukt om tot de kern van de problemen te komen, is er iets anders aan de hand, dan houdt iets je tegen. Met mindfulness komt dat eruit, dan komt er soms een heel ander verhaal naar buiten, dan blijken burnout-klachten met een pestverleden te maken te hebben. Dat verzwijgt iemand omdat hij wil dat het niet bestaat, maar als het eruit komt, komt er ruimte.
Dan ben ik weg
Niet iedereen voelt er onmiddellijk voor. Een cliënte kwam bij me binnen en zei: “Ik heb niets met zweverigheid, en als je ook nog van die houten stokjes gaat branden, dan ben ik zo weg.”
We zijn toch begonnen. De vrouw bleek veel angsten te hebben en was nogal dwangmatig. En ik wilde haar aan het mediteren krijgen, maar noemde het een aandachtsoefening, wat het ook is. Pas later legde ik het uit dat het officieel mediteren heet.
Er ging een wereld voor haar open, haar lijf kwam weer in balans, het ging beter met vriendschappen en haar relatie. Ik zag haar echt opknappen, de kramp ging ervan af. Ze had reisangst, maar ging nu een reis van zes weken maken naar een ver land. In het laatste gesprek zei ze dat ze voor het eerst in tientallen jaren geen heimwee had gehad. En dat allemaal in zes behandelgesprekken. Mindfulness bleek allesbehalve zweverig te zijn.
Zelf doen
Mindfulness moet je eerst zelf ervaren, anders kun je het niet goed inzetten. Het is inmiddels mijn levenswijze geworden. Een vriendin van mij deed de gz-opleiding en kreeg daar mindfulness. “Dat zou jij ook moeten doen,” zei ze, “als cadeautje aan jezelf, dan kun je het later ook in je praktijk gaan gebruiken.”
Ik ben het gaan doen bij een prettige trainer die nuchter en praktisch was. Aanvankelijk vond ik het helemaal niet zo geweldig. Ik snapte er niets van en voelde veel weerstand. Hoe moet ik daar in godsnaam tijd voor maken? Acht minuten per dag! En iets moet toch een doel hebben? Maar mediteren heeft in eerste instantie geen doel. Ik zat erg in mijn hoofd, probeerde alles te begrijpen, dat er een lijf onder mijn hoofd zat, vond ik functioneel, maar ook lastig. Het duurde even voor ik er iets mee kon, alsof er bij de training een zaadje werd geplant, dat er eerst worteltjes moesten groeien voor het plantje kon aanslaan.
In eerste instantie is de opleiding erop gericht dat je het gaat ervaren en op jezelf gaat toepassen. Dat je patronen van jezelf gaat vinden. En ineens viel bij mij het kwartje. Ik zag dat wat ik deed, niet werkte. Ik was in mijn eigen leven vooral aan het vermijden, maar dan verandert er niets. Ik heb het als experiment op mezelf toegepast. Ik dacht: laat ik eens kijken wat er gebeurt als ik het toelaat. Het is een transformatiejaar geweest.
Kersttrauma
Ik raakte in één keer overtuigd en dat had met Kerst te maken. Ik heb een trauma rondom Kerst, een echt trauma. Ik kon het helemaal begrijpen, maar het trauma bleef bestaan. Dus ging ik Kerst mijden, ging jarenlang in december op vakantie.
Maar dat werkte niet, want het begon al als de kerstversiering weer in de winkels lagen; ik werd er letterlijk ziek van, ongemakkelijk en benauwd. In die tijd realiseerde ik me dat ik Kerst wel kon mijden, maar dat er daardoor niets verandert. Dus ik dacht: ik ga een kerstboom kopen en dat ga ik bewust doen. In de winkel ga ik aan exposure vanuit de mindfulness doen. Niet ervoor weglopen, maar alle gevoelens en gedachtes toelaten. Alles mag er zijn.
Ik stond in die winkel, half kotsend, al die zogenaamde gezelligheid vond ik verschrikkelijk. Toen dacht ik: oké, stop. Wat gebeurt er? Dit zijn de gedachtes. En dit voel ik. Op dat moment … ik kan het niet anders verwoorden dan dat er een transformatie plaatsvond. Opeens was het wég; dat benauwde gevoel, al die zogenaamd gezellige mensen, de lading, alles was verdwenen. Ik heb een kerstboom gekocht, die helemaal in het wit opgetuigd en ervan genoten. Jarenlang heb ik daar zo tegenop gezien en nu ik ervoor ging staan, kon ik ineens genieten van de Kerst. Wat heb ik mezelf al die jaren aangedaan?
Vanaf dat moment was ik overtuigd van de kracht van mindfulness. Niet meer vechten, maar toelaten. En het is weggebleven, ik kan tegenwoordig genieten van de Kerst.’
