Hoe denken kinderen die worden gepest over sociale relaties? De Groningse sociologe Sanne Kellij en haar collega’s onderzochten deze vraag. Gepeste kinderen zijn mogelijk alerter op negatieve sociale signalen in de hoop escalatie te voorkomen (de preventie-hypothese), maar kunnen ook juist meer gespitst zijn op positieve sociale signalen in de hoop dat de situatie zich herstelt (de herstel-hypothese). Of ze worden steeds minder ontvankelijk voor sociale signalen omdat ze murw zijn geworden door het pesten (de desensitisatie-hypothese).
Om uit te zoeken welke hypothesen opgaan, namen Kellij c.s. 142 eerdere onderzoeken op dit gebied onder de loep. De meeste resultaten bevestigden de preventie-hypothese: gepeste kinderen hebben een donkerder kijk op hun leeftijdgenoten in het algemeen en interpreteren sociale signalen eerder negatief. Ze voelen zich eerder afgewezen, hebben minder het gevoel dat ze op anderen kunnen rekenen en denken sneller dat peers gemene bedoelingen hebben. Toch is de vraag wat kip en ei is. Worden kinderen gevoeliger voor negatieve signalen doordat ze gepest worden, of worden ze gepest doordat ze zich gauw onheus bejegend voelen? Dat maakt deze review niet duidelijk.
De herstel-hypothese kon evenmin kritisch worden onderzocht. In de meeste onderzoeken is namelijk niet gekeken naar de waarneming van positieve sociale signalen. Wat de desensitisatie-hypothese betreft: gepeste kinderen blijken vooralsnog net zo empathisch te zijn als niet-gepeste. Onduidelijk is echter wat de effecten van pesten zijn op lange termijn. Wellicht worden kinderen ongevoelig voor sociale signalen naarmate ze langer worden gepest. Daar mag een volgende promovendus (m/v) uitzoeken.
Bron: Kellij, S. et al. (2022). The Social Cognitions of Victims of Bullying: A Systematic Review.
Adolescent Research Review,
Beeld: Gatot Adri/shutterstock.com
