Dat vragen Peter Prudon en Bertjan Doosje zich dit nummer af. Volgens hen kan een analyse van radicale groepen in termen van sekten daarbij vruchtbaar zijn; die neemt namelijk zowel vraag- als aanbodkant van radicalisering in ogenschouw. Zo’n perspectief kan dan ook informatie opleveren over waarom sommigen in onze huidige rechtsstaat vergeefs zoeken naar identiteit en zingeving én over welke groepen in staat zijn daar een lonkend alternatief voor te bieden alsmede hoe, waarom, met welke agenda en met wat voor soort selecteurs aan de poort.
Een interessante, actuele bijdrage in deze explosieve tijd waarin je zou wensen dat ‘de psychologie’ meer kon verhelderen over – of liever nog voorkomen van – dat vaak zo raadselachtige, gewelddadige menselijke gedrag. Je kunt je immers wel achter een sekte verschuilen of je kunt door jouw extremistische groep als voorbeeldige held worden gezien. Maar hoe rechtvaardigen mensen het voor zichzelf – als mens, als individu – dat ze in naam van hun geloof zogenaamd iets ‘goeds’ doen zoals iemand onthoofden, een kind doodschieten, een vrouw verkrachten, zichzelf en plein public opblazen? Zoals de Joods-Italiaanse schrijver Primo Levi, overlever van Auschwitz, begin jaren zestig aan een van zijn vertalers van zijn zeer indringende boek Is dit een mens? schreef: ‘Ik kan niet begrijpen, niet verdragen dat men een mens beoordeelt niet naar wat hij is, maar naar de groep waar hij toevallig toe behoort.’
Wijlen Piet Vroon pleitte ooit in een column voor enkel openbaar onderwijs – maar wél met vergelijkende godsdienstwetenschap als verplicht vak. Zijn argument: niemand heeft de wijsheid in pacht.
Hoe actueel eigenlijk! Zou zo’n maatregel op termijn kunnen bijdragen aan het ontkrachten van een simplistisch wereldbeeld dat louter gelovigen en ongelovigen onderscheidt? Zoveel lijkt zeker: als geloven zeker weten wordt, is het oppassen geblazen.
