Log in
Filosofie en psychologie zijn eeuwenlang met elkaar verbonden geweest. In de vorige eeuw volgde een scheiding. De thema’s levenskunst en ethiek zijn bij filosofie ondergebracht. In dit essay licht Jacques Soonius toe waarom deze boedelscheiding niet zo geslaagd is. ‘De verlichting heeft weliswaar de weg gewezen naar meer kennis en zekerheid, doch ze heeft ons ook deels verblind.’
Jacques Soonius

Klassieke levenskunst

Levenskunst is het antwoord op vragen als ‘Waar staat goed leven voor’? en ‘Hoe moet ik dat doen?’ Het antwoord op de eerste vraag door veel filosofen in de Grieks-Romeinse periode (400 v. Chr. – 200 n. Chr.) komt kort samengevat op het volgende neer (Hadot, 2012): geluk, tevredenheid, harmonie, rust behouden, deugdzaamheid, zelfbescherming, goed bestuur van jezelf en van de stadstaat, zelfvervolmaking en vereniging met God. De inspanning of oefeningen die in hetzelfde boek worden genoemd om deze doelen te bereiken, als antwoord op de tweede vraag, zijn bij de vele filosofen als leraren (paideia) ook heel divers: terugkeer naar het ware ik, geluk zoeken in jezelf, toegeven van eigen fouten, beheersing van begeerten, zelfkennis, leven naar de rede, deelname aan het gemeenschappelijk leven, onthechting van zaken die je niet veranderen kan, beheersing van dialectiek, opschorting van het eigen oordeel, voeren van dialogen, doen