Onno van der Hart, honorair hoogleraar Psychopathologie van chronische traumatisering aan de Universiteit Utrecht, kreeg in 1982 een cliënte in behandeling. Hij nam haar over van een collega die niet meer verder met haar kwam. De vrouw had een reeks van klachten, waaronder pseudo-epileptische aanvallen, angsten en depressies. Tijdens een sessie vertelde ze Van der Hart geschokt dat er iemand bij haar op het toilet 700 gulden had verbrand. Dat gebeurde toen haar man en dochter al op hun werk waren en zij de deur had afgesloten.
‘Ik zei voorzichtig: “Het lijkt erop dat u als enige in huis was.” Dat beaamde ze. “Is het mogelijk dat een ander deel van u dit gedaan heeft, zonder dat u dat zelf weet?” ging ik verder. De diagnose meervoudige persoonlijkheidsstoornis was opgenomen in DSM III, ik had er al veel over gelezen, maar was het nog amper in de praktijk tegengekomen.
Ze keek me raar aan, maar wilde het graag ophelderen en vond het goed om het te onderzoeken. Ik vroeg haar rustig te gaan zitten en zich te concentreren zodat er innerlijke ruimte kwam voor het deel in haar dat, als het al bestond, het geld had verbrand.
In plaats van dat ze haar gewone houding aanhield – achteruit in haar stoel, met haar armen over elkaar – schoof ze plotseling naar voren, trok stevig haar rok over haar knieën en zei bijna agressief: ‘Nu heb je met mij te doen!’ Daarna vertelde ze waarom ze het gedaan had.
Dit moest het dissociatieve deel van haar persoonlijkheid zijn, concludeerde ik en ik realiseerde me tegelijkertijd dat ik haar vaker zo had gezien, ik had er alleen nooit iets mee gedaan. Nu herkende ik het en ben ermee aan de slag gegaan.’
Dit was het begin van een belangrijke ontwikkeling in de loopbaan van Van der Hart. Verschillende collega’s binnen de instelling waar hij als psycholoog/psychotherapeut werkte, hadden met dezelfde problematiek te maken gekregen. Daarop kwamen specialisten uit Amerika over om hen bij te scholen in de diagnostiek en behandeling. En zo ontstond er een gespecialiseerd trauma en dissociatieteam in de instelling. Van der Hart is zich zijn hele carrière met de stoornis bezig blijven houden.
