Boekhandels hebben het moeilijk. Maar Walter Jansen van boekhandel Jansen & De Feijter in Velp lijkt een uitzondering. In tijden van crisis in het boekenvak bouwde hij zijn winkel uit, werd hij boekhandelaar van het jaar (in 2014, en dat ben je voor het leven). Én hij opende een nieuwe boekhandel in Arnhem: ‘t Colofon. Hoe kan dat nou?
Aanvankelijk ging het helemaal niet zo goed, legt hij uit in het petit café van zijn boekhandel in Velp. Na negen succesvolle jaren, kwam de winkel vanaf 2008 in een neerwaartse spiraal terecht. Hij moest zelfs de boekhandel in het naburige Oosterbeek – waarvan hij ook eigenaar was – sluiten.
Losser denken
‘We hoopten lang dat het wel zou overtrekken. Daarna voelden we langzaam paniek opkomen,’ zegt hij. ‘Alles wat we hadden opgebouwd, dreigden we kwijt te raken.’
Uiteindelijk kwam toch de omslag, alleen was dat geen omslag in de markt, maar in het eigen hoofd. Jansen ging ‘losser denken’: ‘Het heeft geen zin boos te worden op de buitenwereld, op bol.com of op de klant omdat hij niet lokaal koopt. Je kunt beter naar jezelf kijken en ervoor zorgen dat je winkel zo leuk is dat mensen er graag naartoe komen.’
Het moment van de omslag kan hij zich nog goed herinneren. Dat was ergens in 2012, hij stond in de winkel met zijn rug naar het etalageraam dat aan de voorkant van de winkel zit. Achterin lag het magazijn en daarachter was een muur en daarachter lag weer een stuk braakliggend terrein. Opeens kreeg hij een idee. ‘Ik vond het altijd zo mooi als winkels achterin ook daglicht hebben en ik dacht: als we dat hier nou eens voor elkaar krijgen, als we het magazijn nu zouden weghalen en de achtermuur door zouden breken.’
Dat was de vonk van inspiratie die alles in beweging bracht. In het achterdeel kon een volwaardig lunchcafé komen en het buitenterrein zou dan als theetuin worden ingericht. ‘Dat was de stip op de horizon. Hoe je daar komt, weet je dan nog niet,’ zegt hij.
De eerste hobbel was de bekostiging. Geen bank gaat in deze tijd de uitbreiding van een boekhandel financieren. Daarom kwam Jansen op een idee dat al heel oud is, maar in die tijd nog niet binnen het mkb werd toegepast: crowdfunding. ‘Destijds moest ik het iedereen nog uitleggen. Mensen om ons heen geloofden er niet in en dachten dat we nooit meer dan tienduizend zouden ophalen. Wij rekenden op wel dertig tot veertig mille. Het maximum stelden we vast op zestigduizend, dat haalden we toch nooit. Maar binnen drie weken was het binnen.’
Trends
Ook op andere vlakken voerde hij vernieuwingen door. Zo kijkt hij inmiddels niet meer alleen naar de resultaten van vorig jaar, maar ook naar de toekomst. Welke jonge schrijver gaat het straks goed doen? Zijn er andere trends? ‘Ik ben nu bijvoorbeeld vrij optimistisch over de jeugd. Ze lezen veel, maar andere genres dan wij, zoals fantasy en young adult.’
Verder ging in Arnhem Bergmann Muziek failliet, een grote en gerenommeerde klassieke-muziekwinkel, waarvoor mensen uit de wijde omtrek kwamen. De winkel redde het desondanks dat het niet, maar Jansen dacht: in een markt waarin iedereen zich terugtrekt, blijft er behoefte aan een aantal specialisten. Zo haalde hij in één klap een volwaardige cd-collectie, inclusief medewerker, binnen. Dit concept was reden om de boekhandelsprijs te winnen. En dan ging het dus niet om een boekhandel met een cd-rekje en een espressoapparaat, maar een boekhandel met een volwaardig geïntegreerde koffie-lunchbar en een echte muziekafdeling.
Ook internet is een realiteit en moet serieus worden genomen. Daarmee is hij nog bezig, het is de bedoeling dat klanten straks de voorraad online kunnen zien. Als ze iets bestellen, krijgen ze het nog dezelfde dag thuisbezorgd.
Groot denken
En de nieuwe boekhandel? Er moest een markt zijn, wist hij, want er was nog maar één boekwinkel over in Arnhem nadat Polare failliet was gegaan, de Bijenkorf was verdwenen en de Slegte er niet meer was. ‘Dan kun je een traditionele winkel van zo’n driehonderd vierkante meter inrichten, maar ik dacht: laten we iets bijzonders neerzetten. We besloten een groot pand te betrekken, de nieuwe boekhandel ’t Colofon heeft een oppervlakte van achthonderdvijftig vierkante meter. Naast de verkoop van nieuwe en tweedehands boeken kan er nog van alles worden georganiseerd. Verder is het de bedoeling dat er voor korte of langere tijd andere bedrijfjes kunnen intrekken, zodat de boekhandel de huur op den duur niet meer alleen hoeft op te brengen. Daarmee kan de winkel eveneens inspelen op nieuwe trends.
Bij de activiteiten wil Jansen & De Feijter zelf de horeca verzorgen en dat is nu een punt van aandacht. In Nederland zijn de horeca en winkelfunctie sterk gescheiden en dat werkt niet voor hem. ‘Als ik een jazzavond organiseer, moeten mijn klanten hun drankje doen bij het barretje beneden, ze mogen dat niet meenemen naar de band. Van dat soort knulligheid moeten we af.’
Hij lobbyt bij de gemeente om het beleid soepeler te maken. In het buitenland kan het ook, weet hij.
Tot slot is hij iedere zaterdag ook gewoon ouderwetse boekhandelaar. ‘Dan sta ik achter de kassa, zo houd ik voeling met mijn klanten. Ik zou het niet willen missen.’
Foto: Ton van Vliet
