Veel van mijn kennissen hebben hun bank opdracht gegeven tot een automatische maandelijkse overschrijving terwille van een loterij, waaraan zij willen deelnemen. Opgeteld over jaren kan deze deelname nog oplopen tot een aardig bedrag. Af en toe wordt al even automatisch een prijs op hun rekening gestort, meestal gelijk aan de inleg. Dat geeft aanleiding tot grote genoegdoening, ook al is evident dat zij door de bank genomen meer verliezen dan winnen. Wel is er altijd uitzicht op het winnen van een grote prijs, maar geen van mijn kennissen heeft die ooit gewonnen.
Niemand doet echter met tegenzin mee. Mensen vinden het leuk. Deelname is geen zure verplichting, maar wordt beschouwd als een amusant, onschuldig avontuur, dat door die vaste overschrijving een leven lang duurt. Daarnaast bestaat natuurlijk de mogelijkheid losse loten te kopen. Als de jackpot een enorme omvang dreigt te krijgen, loopt het bij de verkooppunten storm. Miljoenen mensen willen nog een gokje wagen. De Staatsloterij is vanouds de grootste fuik, maar daarnaast kun je je geld kwijt bij de Postcodeloterij of de Lotto. De juridische status van deze ondernemingen is bij wet geregeld, maar algemeen geldt dat zij zich vooral inzetten voor goede doelen die het welzijn van de hele bevolking op het oog hebben.
Je zou dus kunnen zeggen dat ze daarin het regeringsbeleid aanvullen. Ik beschouw het kopen van een lot dus als een soort vrijwillige belastingafdracht, waar mensen kennelijk kritiekloos enthousiast voor zijn. Dat brengt de vraag met zich mee waarom de belastingen, die zelden op bijval kunnen rekenen, niet een soortgelijke strategie volgt. De minister van Financien moet gewoon in het vooruitzicht stellen dat een beperkt aantal belastingplichtigen zijn belasting verdubbeld of verveelvoudigd terug kan winnen als het nummer van de belastingaanslag of het sofinummer van de betrokkene het winnende lot is. Je kan in een klap zeer rijk worden door je belasting op tijd in te vullen. En hoe hoger het bedrag van de voorlopige aanslag hoe meer je in principe terug kunt winnen.
Je doet er nog maatschappelijk goed werk mee. Zoals de Postcodeloterij de trainingsfaciliteiten van gehandicapte sporters financiert, zo financiert de rijksoverheid het middelbaar beroepsonderwijs en de oudedagsvoorziening. Met zijn allen geld afdragen voor het goede doel, en de prijzen die je af en toe kunt winnen zijn gigantisch. De winnaar van de tienvoudige of honderdvoudige belastingteruggave wordt in een avondvullend televisieprogramma bekend gemaakt. Hij krijgt uit handen van een bekende Nederlander een cheque met vele nullen. Als je dit jaar niet in de prijzen valt, kun je altijd volgend jaar in de prijzen vallen. De belastingen staan garant voor continuïteit. Door van de belastingopgave een loterij te maken, verschaf je de Nederlander het plezier dat hij nu in veel beperktere mate bij de Staatsloterij vindt. Het beroep van belastingadviseur wordt met de psychologische expertise verrijkt hoe om te gaan met de duizenden die je plotseling bij de belastingen kunt winnen. Geen rare dingen doen met al dat geld, lijkt mij. Enige professionele begeleiding bij de besteding is daarom gewenst. Door de introductie van dit tombola-element wordt het invullen van het belastingbiljet een genoegen.
Frankrijk is van alle landen reeds het verst gevorderd met de belastingen als loterij, al ontbreekt de systematiek. Maar je kunt in Frankrijk vrijwillig belasting betalen voor een goed doel, zoals gehandicaptensport of het milieu. De Franse staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking werkt aan een gokspel op internet waarvan de opbrengsten ten goede moeten komen aan Afrika. De gelukkige winnaar van het gokspel krijgt natuurlijk een geweldige prijs, een sportauto, een chalet of een geldbedrag. De kans om dat te winnen motiveert mensen om mee te doen. Het spel moet de vorm krijgen van een bingo of een lotto. Het zou volgend jaar online toegankelijk moeten zijn, hoopt deze staatssecretaris.
Dit is ongetwijfeld nog maar het begin. De belastingopgave wordt een nationaal, prestigieus en gerespecteerd gokspel, dat afgestemd is op maatschappelijke betrokkenheid. Win je de jackpot met je opgave als inleg, dan verwerf je tevens de reputatie van een man die zijn belastingen op tijd betaalt en daarvoor door het blinde lot beloond werd. Dat is pas een onpartijdige erkenning. Dat je een voorstander bent van progressieve belastingtarieven vormt voor deze innovatieve ingreep natuurlijk geen probleem. Val je in een hoog tarief, dan valt per definitie de prijs die je kunt winnen ook in een hoog tarief. Sterker nog, dit systeem bevoordeelt mensen die in het hoogste tarief zitten. Het maakt aan een boel frauduleus gerommel een elegant einde. Dit is het begin van het belastingparadijs.