Het is niet de eerste keer dat ik niet helemaal weet ‘hoe het heurt’. Ik kom niet uit een academisch gezin, en was de eerste in onze familie die ging studeren. Daarom zat ik keurig op het hele uur klaar voor mijn eerste college Introductie in de Psychologie in Groningen. Ik en de vele andere first generation-studenten (zij van wie de ouders niet naar de universiteit waren geweest) hadden nog nooit gehoord van academische kwartiertjes. Ook had ik geen idee wat er in mijn sollicitatiebrief moest staan toen ik voor het eerst solliciteerde naar een promotieplek. ‘Joh, dat bijbaantje in het zwembad hoef je niet te noemen hoor,’ hoorde ik later. Ook vertelde een mentor mij pas vrij laat tijdens mijn postdoc dat mensen die prijzen winnen in de wetenschap door anderen worden voorgedragen. Ik zat rustig te wachten tot ik ook eens iets zou winnen – wist ik veel dat je dat dan wel eerst aan die ‘voordragers’ moet vragen. Vaak durfde ik niet te vragen hoe ik dingen het beste kon aanpakken. Ik heb veel geluk gehad met mensen die mij onder hun hoede namen, mij letterlijk vertelden hoe het wel moet.
Eerstegeneratiestudenten beginnen hun studie vaak met een achterstand. Onderzoek heeft aangetoond dat zulke studenten minder voorbereid aan hun studie beginnen, en veelal meer financiële restricties hebben.1 Zij betalen vaker hun studie door in het weekend een bijbaantje te hebben, waardoor ze een hoger risico op burnout en stress hebben. Daarbij weten zij ook minder goed de financiële hulpmiddelen te vinden – situaties zoals het voorschieten van de reiskosten van een wetenschappelijk congres zijn daardoor vaak problematisch. Bovendien hebben eerstegeneratiestudenten vaker een minder ‘handig’ sociaal netwerk, iets dat cruciaal is voor het regelen van bijvoorbeeld een eerste stageplek. Om al die redenen maken deze studenten minder vaak hun studie af.
Omdat de universiteit niet alleen voor de elite is, is het belangrijk om eerste generatiestudenten beter ondersteunen.2 Universiteiten kunnen hun financiële hulpmiddelen voor studenten toegankelijker maken, mentornetwerken voor studenten opzetten en de ongeschreven regels opschrijven. Gelukkig zijn al veel mooie initiatieven in de maak. Carel Stolker richtte bijvoorbeeld bij zijn afscheid als rector magnificus van de Universiteit Leiden een speciaal fonds op voor eerste generatiestudenten.3 We kunnen allemaal bijdragen om te zorgen dat het op de universiteit (en elders in de maatschappij) vooral gaat om je kennis, vaardigheden en ideeën, in plaats van of je weet ‘hoe het heurt’.
bronnen:
1. Tym, C., McMillion, R., Barone, S., & Webser, J.(2004). First Generation college students: A literature review. TG (texas Guaranteed Student Loan Corporation).
2. https://www.uu.nl/en/opinion/how-to-champion-first-generation-students-at-university
3. https://www.universiteitleiden.nl/nieuws/2021/01/afscheid-carel-stolker-draag-bij-aan-het-leiden-empowerment-fonds
beeld: Stijn Rademaker