Hoe veel en hoe makkelijk wordt er gesjoemeld in de wetenschap? Werkt een fraudeur veelal alleen of zijn er bondgenoten? Besteden redacteuren van vaktijdschriften wel aandacht aan de echtheid van data, of worden auteurs voornamelijk geselecteerd op basis van hun positie, netwerk en locatie? Wie zijn de andere belanghebbenden en wat is hun rol precies? De meeste onderzoekers geven alleen geselecteerde publicaties op hun profiel aan, wanneer gaat dit veranderen? Dit zijn enkele thema’s die aan bod komen in Animal University van Mika Bindura dat zich afspeelt op de Prestigious University for Animals (PUFA). Rembrandt, een ambitieuze masterstudent, komt erachter dat er op zijn faculteit diverse onderzoekers verwikkelt zijn in datafabricatie en plagiaat. Een van de populaire docenten is dr. Nash, een sluwe hoogleraar met machiavellistische trekjes. Hij is bezeten van publiceren en maakt gebruikt van een techniek die ‘imagineering’ wordt genoemd. Als Rembrandt, na het verkrijgen van zijn masterdegree, twijfels heeft over de projecten van Nash, verdiept hij zich in diens vele publicaties: ‘He told me that some Swine Agency in Mockingham provided him with the data for his articles. The agency is run by an experienced researcher called Professor Heck. (…) The problem is that this agency has not been mentioned in any of the papers.’
Als hij geen antwoord krijgt op zijn vragen, kaart Rembrandt de zaak aan bij de Dean van PUFA en vervolgens bij professor Stone, de research integrity officer. Die doen er echter alles aan om de hoogleraren en hun instituut te beschermen. Rembrandt is halsstarrig, verzamelt afdoende bewijs en bezoekt verschillende redacteuren die hun eigen visie op de feiten hebben. Ondanks intimidatie en obstakels weet Rembrandt uiteindelijk president Bacon te overtuigen een tribunaal te houden, waarbij hij de kans krijgt alle wetenschappers te confronteren met de feiten.
Animal University is een satirisch verhaaltje met een knipoog naar Animal Farm van George Orwell. De dubieuze rol van de integriteitsmedewerker staat centraal; ook komen motieven van ontspoorde onderzoekers, collega’s, het gesjoemel van tijdschriftredacteuren en de impact op de samenleving aan de orde. De oplossingen lijken eenvoudig, zoals een strengere controle door de universiteit en van redacteuren, maar de verschillende agenda’s van alle belanghebbenden staan dit in de weg.
Veel psychologen en studenten zullen zich herkennen in de sfeer op PUFA, niet alleen wat betreft de wetenschapsfraude, maar ook wat betreft de beschreven machts posities. Er zou ook meer aandacht nodig zijn voor de onderzoeken van academici op de universiteiten en de aansluiting en behoeften van praktijkpsychologen. Dat er vele ambiguïteiten zijn in de diverse, herhaaldelijk vernieuwde universitaire protocollen, is treffend weergegeven. Naar zich laat aanzien hebben klokkenluiders in de meeste landen weinig opties om stinkende zaakjes te melden bij onafhankelijke onderzoeksbureaus. Is een oplossing zoals in Montenegro, waar alle typen wetenschapsfraude onder de wet vallen, een beter alternatief?
