1135 Weergaven
2 Downloads
Log in
‘Vandaag wil ik u meenemen op een graafexpeditie, om u te laten zien wat er schuilgaat onder de oppervlakte van ons wetenschapsgebied, en wat daar voor bodemschatten te vinden zijn.’ Dat hield Denny Borsboom op 25 november jl. zijn gehoor voor in de aula van de Universiteit van Amsterdam bij de aanvaarding van zijn leerstoel ‘Grondslagen van de psychologie en de psychometrie’. Onderstaande tekst is een bewerking van zijn oratie. ‘Ik durf wel te stellen dat de psychologische test is voor de psychologie wat de atoombom is voor de natuurkunde.’

De psychologie is overal. Zonder dat de meeste mensen er erg in hebben, is zij doorgedrongen in alle facetten van ons bestaan. Dat heeft onze wereld diepgaand veranderd. Wie stemmen hoort wordt vandaag de dag niet meer de schedel gelicht, maar naar een ziekenhuis gestuurd. Niet de afkomst van een kind bepaalt zijn of haar schoolopleiding, maar de score op een psychologische test. De meest succesvolle animatiefilm van 2015, Inside Out , visualiseert psychologische mechanismen en emoties waar twee eeuwen geleden niet eens een woord voor bestond. Onze maatschappij is doordrenkt van theorieën, ideeën, en termen die ontleend zijn aan de psychologie. Woorden als ‘autistisch’, ‘ IQ ’, ‘onbewust’, ‘cognitieve dissonantie’, of ‘aangeleerd hulpeloos’, zouden iemand die in de negentiende eeuw leefde als koeterwaals zijn voorgekomen, maar zijn nu onderdeel van het dagelijks taalgebruik.

De wetenschappelijke psychologie, die ons dit alles opgeleverd heeft, bestudeert menselijk gedrag, de processen die aan dat gedrag ten grondslag liggen, en de factoren die erop

Literatuurlijst

  1. Borkulo, C. D. van, Borsboom, D., Epskamp, S., Blanken, T. F., Boschloo, L. et al. Schoevers, R. A. & Waldorp, L. J. (2014). A new method for con- structing networks from binary data. Scientific Reports, 4 :5918. doi: 10.1038/srep05918
  2. Boschloo, L., Borkulo, C. D. van, Rhemtulla, M., Keyes, K. M., Borsboom, D. & Schoevers, R. A. (2015). The network structure of symptoms of the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. PLoS One, 10 : e0137621. doi: 10.1371/journal.pone.0137621
  3. Bringmann, L. F., Vissers, N., Wichers, M., Geschwind, N., Kuppens, P., Peeters, F., Borsboom, D. & Tuerlinckx, F. (2013). A network approach to psychopathology: New insights into clinical longitudinal data. PLoS ONE , 8 , e60188, 1-13. doi:10.1371/journal. pone.0060188.
  4. Brysbaert, M. & Rastle, K. (2013). Historical and conceptusal issues in psychology . Harlow: Pearson.
  5. Cai, N. et al. (2015). Sparse whole-genome sequencing identifies two loci for major depressive disorder. Nature , 523 , 588–91.
  6. Cramer, A.O. J., Waldorp, L. J., van der Maas, H. & Borsboom, D. (2010) . Comorbidity: A net- work perspective.  Behavioral and Brain Sciences , 33 , 137-150.
  7. Cramer, AO. J., Borsboom, D., Aggen, S. H. & Kendler, K. S. (2012). The pathoplasticity of major depression. Psychological Medicine , 42 , 957-965. doi:10.1017/S003329171100211X
  8. Cramer, A.O. J., van der Sluis, S., Noordhof, A., Wicherts, M., Geschwind, N., Aggen, S. H., Kendler, K. S. & Borsboom, D. (2012). Dimensions of normal personality as networks in search of equilibrium: You can’t like parties if you don’t like people. European Journal of Personality , 26 , 414-431 .
  9. Dalege, J., Borsboom, D., Harreveld, F. van, Berg, H. van den, Conner, M. & Maas, H. L. J. van der (2015). Toward a formalized account of attitudes: the Causal Attitude Network (CAN) model. Psychological Review . doi: 10.1037/ a0039802
  10. Epskamp, S., Cramer, A. O. J., Waldorp, L. J., Schmittmann, V. D. & Borsboom, D. (2012). Qgraph: Network visualizations of relationships in psychometric data. Journal of Statistical Software , 48 , 1-18.
  11. Gould, S. J. (1980). The panda’s thumb. New York: Norton.
  12. Kossakowski, J. J., Epskamp, S., Kieff er, J. M., Bor- kulo, C. D. van, Rhemtulla, M. & Borsboom, D. (2015). The application of a network approach to health-related quality of life (HRQoL): In- troducing a new method for assessing HRQoL in healthy adults and cancer patients. Quality of Life Research. doi: 10.1007/s11136-015-1127-z
  13. Kroeze, R., Van der Veen, D. C., Servaas, M. N., Bastiaansen, J. A., Oude Voshaar, R., Borsboom, D., Ruhe, H. G., Schoevers, R. A. & Riese, H. ( submitted ). Personalized feedback on daily dynamics of psychopathology: A proof-of-principle study.
  14. McNally, R. J., Robinaugh, D. J., Wu, Gwyneth W. Y., Wang, L., Deserno, M. & Borsboom, D. (2015). Mental disorders as causal systems: A network approach to Posttraumatic Stress Disorder. Clinical Psychological Science , 3 , 1-14.
  15. Robinaugh, D. J., LeBlanc, N. J., Vulitech, H. A. & McNally, R. J. (2014). Network analysis of persistent complex bereavement disorder in conjugally bereaved adults. Journal of Abnormal Psychology , 123 , 510-522.
  16. Ruzzano, L., Borsboom, D. & Geurts, H. M. (2014). A network analysis of repetitive be- haviors in autism and obsessive compulsive disorder: a new perspective. Journal of Autism and Developmental Disorders . DOI: 10.1007/ s10803-014-2204-9
  17. Skinner, B. F. (1987). Whatever happened to psy- chology as the science of behavior? American Psychologist , 42 , 780-186.
  18. Spearman, C. (1904). “General intelligence”, objectively determined and measured. The American Journal of Psychology , 15 , 201-292.
  19. Van de Leemput, I. A., Wichers, M., Cramer, A.O. J., Borsboom, D., Tuerlinckx, F., Kuppens, P., Nes, E. H. van, Viechtbauer, W., Giltay, E. J., Aggen, S. H., Derom, C., Jacobs, N., Kendler, K. S., Maas, H. L. J. van der, Neale, M.C., Peeters, F., Thiery, E., Zachar, P. & Scheff er, M. (2014). Critical slowing down as early warning for the onset and termination of depression. National Academy of Sciences. Proceedings, 111 (1), 87-92.
  20. Wichers, M., Groot, P. C., Psychosystems, ESM Group & EWS Group ( 2016 ). Critical Slowing Down as a personalized Early Warning Signal for depression. Psychotherapy and Psychosomatics, 85, 114-116.