Foutloos leren bij het syndroom van Korsakov
05/10/2018
Jos Egger, Josette Westhoff, Roy Kessels, Serge Walvoort, Yvonne Rensen
Geen reacties
drank
Issue 10

Samenvatting

Errorless learning in patients with Korsakoff’s syndrome
Y.C.M. Rensen, J.I.M. Egger, J. Westhoff, S.J.W. Walvoort & R.P.C. Kessels

Patients with Korsakov ’s syndrome showed signifi cant improvements in the execution of tasks (i.e. activities of daily living, chores, mobility, housekeeping) after errorless learning training. In addition, quality of life was signifi cantly increased and behavioural symptoms (psychotic symptoms, aŸ ective symptoms, and agitation/aggression) were reduced in patients who received errorless learning training. The potential of errorless learning should be exploited in clinical practice, as it might increase the autonomy of patients with KorsakoŸ ’s syndrome, who do often not feel at home in long term care facilities.

1002 Weergaven
0 Downloads
  • Samenvatting
  • Inleiding
  • Het onderzoek
    • Foutloos-lerentraining
  • Uitkomstmaten
  • Resultaten
    • Demografische gegevens
    • Foutloos leren
    • Kwaliteit van leven
    • Gedragsproblemen
  • Conclusie
  • Referenties
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
Korsakov-patiënten bleken vaardiger en zelfstandiger in het uitvoeren van alledaagse taken zoals huishouden en konden zich beter oriënteren na foutloos-lerentraining. Daarnaast verbeterde de kwaliteit van leven en namen gedragsproblemen af bij patiënten die foutloos-lerentraining hadden gevolgd. Het integreren van foutloos leren in de klinische praktijk heeft een toegevoegde waarde voor deze doelgroep, en kan hen meer onafhankelijkheid bieden in een zorgsetting waarin zij zich niet altijd thuis voelen.

Inleiding

Jarenlang overmatig alcoholgebruik in combinatie met zelfverwaarlozing kan hersenschade tot gevolg hebben. In ernstige gevallen, waarbij er sprake is van een langdurig vitamine-B1-tekort, kan dit het syndroom van Korsakov veroorzaken. Dit syndroom is een chronische aandoening dat gekenmerkt wordt door ernstige geheugenstoornissen en problemen met executief functioneren. Executief functioneren is een paraplubegrip voor verschillende functies, waaronder plannen en overzicht houden, die nodig zijn bij het uitvoeren van doelgericht gedrag, zoals het koken van een maaltijd (Brion et al., 2014; Cermak, Butters, & Goodglass, 1971; Kopelman et al., 2009; Van Oort & Kessels, 2009)341423. Deze cognitieve problemen beïnvloeden het dagelijks leven van deze patiënten vaak dusdanig dat zelfstandig wonen geen optie meer is. Het lukt patiënten bijvoorbeeld niet meer om zonder hulp maaltijden te bereiden, omdat stappen vergeten worden, stappen in de verkeerde volgorde worden uitgevoerd, of omdat halverwege gestopt wordt met de taak. Door bovenstaande problemen zijn deze relatief

Literatuurlijst

  1. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC: American Psychiatric Association.
  2. Blansjaar, B.A., Takens, H. & Zwinderman, A.H. (1992). The course of alcohol amnestic disorder: a three-year follow-up study of clinical signs and social disabilities. Acta Psychiatrica Scandinavica, 86, 240-246. doi:10.1111/j.1600-0447.1992.tb03260.x
  3. Brion, M., Pitel, A.L., Beaunieux, H. & Maurage, P. (2014). Revisiting the continuum hypothesis: toward an in-depth exploration of executive functions in Korsako? syndrome. Frontiers in Human Neuroscience, 8, 10.3389/fnhum.2014.00498
  4. Cermak, L.S, Butters, N. & Goodglass, H. (1971). The extent of memory loss in Korsako? patients. Neuropsychologia, 9, 307-315. doi: 10.1016/0028-3932(71)90026-1
  5. Clare, L. & Jones, R.S. (2008). Errorless learning in the rehabilitation of memory impairment. A critical review. Neuropsychology Review, 18, 1-23. doi: 10.1007/s11065-008-9051-4
  6. Clare, L., Wilson, B.A., Carter, G., Roth, I. & Hodges, J.R.(2002). Relearning Face–Name Associations in Early Alzheimer’s Disease. Neuropsychology, 16, 538-547. doi: 10.1037//0894-4105.16.4.538
  7. Ettema, T.P., Dröes, R.-M., de Lange, J., Mellenbergh, G.J. & Ribbe, M.W. (2007). QUALIDEM: Development and evaluation of a dementia specifi c quality of life instrument. Scalability, reliability, and internal structure. International Journal of Geriatric Psychiatry, 22, 549-556.
  8. Gerridzen, I.J. & Goossensen, M.A. (2014). Patients with Korsako? syndrome in nursing homes: Characteristics, comorbidity, and use of psychotropic drugs. International Psychogeriatrics, 26, 115-121: doi: 10.1017/S1041610213001543
  9. Gerridzen, I.J., Moerman-van den Brink, W., Depla, M.F., Verschuur, E.M.L., Veenhuizen, R.B.V. et al. (2017). Prevalence and severity of behavioural symptoms in patients with Korsako? syndrome and other alcohol-related cognitive disorders: a systematic review. International Journal of Geriatric Psychiatry, 32, 256-273. doi: 10.1002/gps.4636
  10. Haslam, C. & Kessels, R.P.C. (Eds.; 2018). Errorless learning in neuropsychological rehabilitation: Mechanisms, e? cacy and application. London, UK: Routledge. doi: 10.4324/9781315660738
  11. Jonghe, J.F. de, Ooms, M.E. & Ribbe, M.W. (1997). Verkorte gedragsobservatieschaal voor Intramurale Psychogeriatrie (GIP-28). Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 28, 119-123.
  12. Kessels, R.P.C., Loon, E. van & Wester, A.J. (2007). Route learning in amnesia: A comparison of trial-and-error and errorless learning in patients with the Korsako? syndrome. Clinical Rehabilitation, 21, 905-911. doi: 10.1177/0269215507077309
  13. Komatsu, S.-I., Mimura, M., Kato, M., Wakamatsu, N. & Kashima, H. (2000). Errorless and effortful processes involved in the learning of face-name associations by patients with alcoholic Korsako ? ’s syndrome. Neuropsychological Rehabilitation, 10, 113-132. doi: 10.1080/096020100389200
  14. Kopelman, M.D., Thomson, A.D., Guerrini, I. & Marshall, E.J. (2009). The Korsako? syndrome: Clinical aspects, psychology, and treatment. Alcohol and Alcoholism, 44, 148-154. doi: 10.1093/alcalc/agn118
  15. Lee, G.Y., Yip, C.C.K., Yu, E.C.S., & Man, D.W.K. (2013). Evaluation of a computer-assisted errorless learning-based memory training program for patients with early Alzheimer’s disease in Hong Kong: a pilot study. Clinical Interventions in Aging, 8, 623-633. doi: 10.2147/cia.s45726
  16. Nasreddine, Z.S., Phillips, N.A., Be’dirian, V., Charbonneau, S., Whitehead, V. et al. (2005). The Montreal Cognitive Assessment, MoCA: A Brief Screening Tool For Mild Cognitive Impairment. Journal of the American Geriatrics Society, 53, 695-699. doi: 10.1111/j.1532-5415.2005.53221.x
  17. Oudman, E., Nijboer, T.C.W., Postma, A., Wijnia, J.W., Kerklaan, S. et al. (2013). Acquisition of an instrumental activity of daily living in patients with Korsakov’s syndrome: A comparison of trial and error and errorless learning. Neuropsychological Rehabilitation, 23, 888-913. doi: 10.1080/09602011.2013.835738
  18. Oudman, E., Nijboer, T.C.W., Postma, A., Wijnia, J.W. & Van der Stighel, S. (2017). Neuropsychologische behandelingen voor patiënten met het syndroom van Korsakov: Review. Tijdschrift voor Neuropsychologie, 12, 1-13.
  19. Oudman, E. & Zwart, E. (2012). Quality of life in patients with Korsakov ’s syndrome and patients with dementia: A cross-sectional study. Journal of the American Medical Directors Association, 13, 778-781. doi: 10.1016/j. jamda.2012.08.003
  20. Oudman, E. & Wijnia, J.W. (2014). Evolution of quality of life in patients with Korsako? ’s syndrome in a long-term care facility. International Psychogeriatrics, 26, 2073-2079. doi: 10.1017/s1041610214001719
  21. Rensen, Y.C.M., Oosterman, J.M., Damme, J.E. van, Griekspoor, S.I.A., Wester, A.J. et al. (2016). Het meten van spontane en uitgelokte confabulaties: De Nijmegen-Venray Confabulatie Lijst-20 (NVCL-20). Tijdschrift voor Neuropsychologie, 11, 162-180.
  22. Thomson, A.D., Guerrini, I. & Marshall, E.J. (2012). The evolution and treatment of Korsako? ’s syndrome. Neuropsychology Review, 22, 81-92. doi:10.1007/s11065-012-9196-z
  23. Van Oort, R. & Kessels, R.P.C. (2009). Executive dysfunction in Korsako ? ’s syndrome: Time to revise the DSM criteria for alcohol-induced persisting amnestic disorder? International Journal of Psychiatry in Clinical Practice, 13, 78-81. doi: 10.1080/13651500802308290
  24. De Werd, M.M.E., Boelen, D., Olde Rikkert, M.G.M. & Kessels, R.P.C. (2013). Errorless learning of everyday tasks in people with dementia. Clinical Interventions in Aging, 8, 1177-1190. doi: 10.2147/CIA.S46809