Monitoren op depressieve terugval na herstel van een recidiverende depressie

Kan het met gevoel?
05/02/2016
Claudi Bockting, Gerard van Rijsbergen
Geen reacties
De Psycholoog 2016-2 Cover
Issue 2

Samenvatting

G. D. VAN RIJSBERGEN & C.L.H. BOCKTING

MONITORING FOR RELAPSE AFTER REMISSION FROM RECURRENT DEPRESSION. WILL FEELINGS DO?

Depression is a highly recurrent disorder. International guidelines recommend systematic life-long monitoring of high risk patients. This raises the question how to monitor remitted patients in a feasible and acceptable way. Experiencing sad mood after remission has been related to relapse in depression. Therefore we examined whether a Visual Analogue Scale (VAS) that assessed sad mood was able to predict relapse within an RCT. Remitted patients with higher scores on the VAS relapsed faster over 5.5 years. Additionally, a VAS was able to accurately detect current depression (SCID-I as gold standard), although the number of false positives was high which requires follow-up of positive screens by an additional instrument (questionnaire or clinical interview). More studies need to be conducted before the VAS can be implemented as a monitoring tool in clinical practice.

1365 Weergaven
2 Downloads
  • Samenvatting
  • Voorspellers van terugval
  • Sombere stemming en terugval
  • Visueel analoog schaal
  • Voorspellende waarde VAS
  • Accuraatheid van de VAS
  • Emotionele littekenvorming en replicatie
  • Beperkingen
  • Terugvalpreventie
  • Vervolgstudies
  • Conclusie
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
Depressie is een recidiverende aandoening met hoge kans op terugval. Internationale richtlijnen adviseren om patiënten die zijn hersteld van recidiverende depressie levenslang te monitoren op terugval. Kan dat wel? En zo ja, hoe moet dat dan? Momenteel wordt onderzoek gedaan naar het gebruik van een simpele Visueel Analoog Schaal waarop patiënten hun stemming kunnen aangeven. Kan deze schaal uitkomst bieden als monitoring instrument, vragen Gerard van Rijsbergen en Claudi Bockting zich af.

De unipolaire depressieve stoornis (verder in dit artikel ‘depressie’ genoemd) is één van de meest voorkomende psychiatrische aandoeningen in Nederland. Geschat wordt dat één op de zes mensen in Nederland ooit in zijn of haar leven een depressie krijgt (De Graaf et al., 2012)14. Depressie brengt een enorme ziektelast met zich mee, die op de eerste plaats bestaat uit lijdensdruk voor de patiënt en zijn of haar omgeving, maar daarnaast ook uit bijvoorbeeld kosten voor de gezondheidszorg en uit verlies van arbeid.

Deze hoge mate van ziektelast wordt deels bepaald door het recidiverende karakter van de aandoening. In tegenstelling tot wat mensen soms denken, is depressie vaak geen eenmalige aandoening die, na behandeling, voorgoed verbannen is uit het leven van de getroffen persoon. De kans op een terugval in depressie neemt toe met het aantal
episodes dat een patiënt heeft doorgemaakt, en elke episode blijkt de kans op een volgende depressieve episode met 16% te doen toenemen (Solomon

Literatuurlijst

  1. Ahearn, E.P. (1997).The use of visual analog scales in mood disorders: Acritical review. Journal of Psychiatric Research, 31(5), 569-579.
  2. American Psychiatric Association (2014). Beknopt overzicht van de criteria DSM-5. Uitgeverij Boom: Amsterdam.
  3. Ayalon, L., Goldfracht, M. & Bech, P. (2010). ‘Do you think you suff er from depression?’ Reevaluating the use of a single item question for the screening of depression in older primary care patients. International
    Journal of Geriatric Psychiatry, 25(5), 497-502.
  4. Biesheuvel-Leliefeld, K.E., Kok, G.D., Bockting, C.L.H., Cuijpers, P.,Hollon, S.D. et al. (2015). Eff ectiveness of psychological interventions in preventing recurrence of depressive disorder: meta-analysis and meta-regression. Journal of Aff ective Disorders, 174, 400-410.
  5. Beck, A.T. (1967). Depression. Harper and Row: New York.
  6. Bockting, C. L. H. (2009). Preventieve cognitieve training bij terugkerende depressie. Houten, Nederland: Bohn Stafl eu van Loghum.
  7. Bockting, C.L.H., Hollon, S.D., Jarrett, R.B., Kuyken, W. & Dobson, K.(2015, in press). A lifetime approach to major depressive disorder: The contributions of psychological interventions in preventing relapse and
    recurrence. Clinical Psychology Review.
  8. Bockting, C.L.H., Schene, A.H., Spinhoven, P., Koeter, M.W.J., Wouters, L.F. et al. (2005). Preventing relapse/recurrence in recurrent depression with cognitive therapy: A randomized controlled trial. Journal of
    Consulting and Clinical Psychology, 73, 647-657.
  9. Bockting, C.L.H., Spinhoven, P., Koeter, M.W.J., Wouters, L.F. & Schene, A.H. (2006). Prediction of recurrence in recurrent depression and the influence of consecutive episodes on vulnerability for depression: A
    2-year prospective study. Journal of Clinical Psychiatry, 67, 747-755.
  10. Bockting, C.L.H., Spinhoven, P., Wouters, L.F., Koeter, M.W.J. & Schene, A.H. (2009). Long-term eff ects of preventive cognitive therapy in recurrent depression: A 5.5-year follow-up study. Journal of Clinical
    Psychiatry, 70, 1621-1628.
  11. Cuijpers, P., Hollon, S.D., Van Straten, A., Bockting, C.L.H., Berking, M. & Andersson, G. (2013). Does cognitive behaviour therapy have an enduring eff ect that is superior to keeping patients on continuation pharmacotherapy? A meta-analysis. BMJ Open, 3, 1-8.
  12. Burcusa, S.L. & Iacono, W.G. (2007). Risk for recurrence in depression. Clinical Psychology Review, 27(8), 959-985.
  13. Charles, S.T., Piazza, J.R., Mogle, J., Sliwinski, M.J. & Almeida, D.M. (2013).The wear and tear of daily stressors on mental health. Psychological Science, 24(5), 733-741.
  14. De Graaf, R., Ten Have, M., Van Gool, C. & Van Dorsselaer, S. (2012). Prevalentie van psychische aandoeningen en trends van 1996 tot 2009; resultaten van NEMESIS-2. Tijdschrift voor Psychiatrie, 54(1), 27-38.
  15. Hamilton, M. (1960). A rating scale for depression. Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry, 23, 56-62.
  16. Hyler, S.E. (1994). Personality questionnaire, PDQ-4+. New York State Psychiatric Institute: New York.
  17. Hyler, S.E., Skodol, A.E., Kellman, H.D., Oldham, J.M. & Rosnick, L. (1990). Validity of the personality diagnostic Questionnaire – Revised: Comparison with two structured interviews. The American Journal of
    Psychiatry, 147(8), 1043-1048.
  18. Judd, L.L., Paulus, M.P., Zeller, P., Fava, G.A., Rafanelli, C. et al. (1999). The role of residual subthreshold depressive symptoms in early episode relapse in unipolar major depressive disorder. Archives of General Psychiatry, 56(8), 764-765.
  19. Kok, G., Burger, H., Riper, H., Cuijpers, P., Dekker, J. et al. (2015). The Three-Month Eff ect of Mobile Internet-Based Cognitive Therapy on the Course of Depressive Symptoms in Remitted Recurrently Depressed Patients: Results of a Randomized Controlled Trial. Psychotherapy & Psychosomatics, 84, 90-99.
  20. Kuyken, W., Byford, S., Taylor, R.S., Watkins, E., Holden, E. et al. (2008). Mindfulness-based cognitive therapy to prevent relapse in recurrent depression. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 76(6), 966-978.
  21. Mitchell, A.J. & Coyne, J.C. (2007). Do ultra-short screening instruments accurately detect depression in primary care? A pooled analysis and meta-analysis of 22 studies. British Journal of General Practice, 57(535)  144-51.
  22. Mueller, T.I., Leon, A.C., Keller, M.B., Solomon, D.A., Endicott, J. et al. (1999). Recurrence after recovery from major depressive disorder during 15 years of observational follow-up. The American Journal of Psychiatry, 156(7), 1000-1006.
  23. National Institute for Health and Clinical Excellence (2009). The treatment and management of depression in adults. NICE clinical guideline 90. Retrieved July 1, 2013, from: http://publications.nice.org.uk/depressionin-adults-cg90.
  24. Romera, I., Pérez, V., Ciudad, A., Caballero, L., Roca, M. et al. (2013). Residual symptoms and functioning in depression, does the type of residual symptom matter? A post-hoc analysis. BMC Psychiatry, 13(51), 1-7.
  25. Rucci, P., Frank, E., Calugi, S., Miniati, M., Benvenuti, A. et al. (2011). Incidence and predictors of relapse during continuation treatment of major depression with SSRI, interpersonal psychotherapy, or their combination. Depression and Anxiety, 28(11), 955-962.
  26. Rush, A.J., Gullion, C.M., Basco, M.R., Jarrett, R.B. & Trivedi, M.H. (1996). The inventory of depressive symptomatology (IDS): Psychometric properties. Psychological Medicine, 26(3), 477-486.
  27. Segal, Z.V., Williams, J.M.G. & Teasdale, J.D. (2002). Mindfulness-based Cognitive Therapy for Depression. The Guildford Press: New York.
  28. Solomon, D.A., Keller, M.B., Leon, A.C., Mueller, T.I., Lavori, P.W. et al. (2000). Multiple recurrences of major depressive disorder. The American Journal of Psychiatry, 157(2), 229-233.
  29. Van Rijsbergen, G.D. (2014). Depression vulnerability: Is it really what you think? Understanding the impact of emotion and cognition on the course of depression. Academisch proefschrift, Rijksuniversiteit Groningen.
  30. Van Rijsbergen, G.D., Bockting, C.L.H., Berking, M., Koeter, M. & Schene, A.H. (2012). Can a One-Item Mood Scale Do the Trick? Predicting Relapse over 5.5-Years in Recurrent Depression. PLoS ONE, 7(10), 1-5.
  31. Van Rijsbergen, G.D., Bockting, C.L.H., Burger, H., Spinhoven, P., Koeter, M.W.J. et al. (2013). Mood reactivity rather than cognitive reactivity is predictive of depressive relapse: A randomized study with 5.5-year follow-up. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 81, 508-517.
  32. Van Rijsbergen, G.D., Burger, H., Hollon, S.D., Elgersma, H.J., Kok, G.D. et al.(2014). How do you feel? Detection of recurrent Major Depressive Disorder using a single-item screening tool. Psychiatry Research, 220, 287-293.
  33. Van Rijsbergen, G.D., Hollon, S.D., Elgersma, H.J., Kok, G.D., Dekker, J. et al. (2015). Understanding emotion and emotional scarring in recurrent depression. Comprehensive Psychiatry, 59, 54-61.
  34. Van Rijsbergen, G.D., Kok, G.D., Elgersma, H.J., Hollon, S.D. & Bockting, C.L.H. (2015). Personality and cognitive vulnerability in remitted recurrently depressed patients. Journal of Aff ective Disorders, 173, 97-104.
  35. Vittengl, J.R., Clark, L.A., Dunn, T.W. & Jarrett, R.B. (2007). Reducing relapse and recurrence in unipolar depression: A comparative meta-analysis of cognitive-behavioral therapy’s eff ects. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 75(3), 475-488.