Die afwijking staat in de psychometrie bekend als meetfout, en het is zaak deze meetfout zo klein mogelijk te houden, om iemands psychologische eigenschappen zo zuiver mogelijk vast te stellen. Die ware score, zo herinner ik me van colleges destijds, vond ik als student al even intrigerend als de ware liefde waarnaar ik toen naarstig op zoek was – een queeste die gepaard ging met menig liefdesfout.
Zou er trouwens een ‘ware’ diagnose bestaan, zijn er ‘ware’ symptomen te meten? Dat vroeg ik me af na het lezen van de Forumbijdrage van Dalena van Heugten-van der Kloet en haar schoonvader Ton van Heugten. Zij stellen dat de DSM er onder meer voor heeft gezorgd dat de spraakverwarring over mentale stoornissen drastisch is verminderd. Maar: ‘Opvallend genoeg zijn binnen het veld van de psychologische testdiagnostiek nog geen vergelijkbare stappen gezet.’ Mede gebaseerd op de netwerkbenadering van Denny Borsboom die veronderstelt dat psychiatrische symptomen geen gemeenschappelijke oorzaak hebben maar elkaar juist versterken, pleiten zij voor de constructie van een internationaal gestandaardiseerde testbatterij om alle kernsymptomen van de hoofdcategorieën van de DSM-5 betrouwbaar en valide mee vast te stellen. Dat zou voor een ware verandering binnen de geestelijke gezondheidszorg zorgen. Psychiater Michel Hengeveld, verantwoordelijk voor de Nederlandse vertaling van de DSM-5, noemt het in zijn repliek een sympathieke, doch tot mislukken gedoemde poging. Laat ons vooral weten als u denkt dat dat niet waar is.
Overigens biedt diezelfde Borsboom in zijn column elk nummer troost, ook nu weer: ‘In het barre empirische landschap van de psychologie, waar alleen kale feiten en theoretische desillusies willen groeien, sterft iedere veelomvattende theorie een snelle dood.’ De mooiste zin die dit jaar in De Psycholoog heeft gestaan – echt waar.
