Vaak richten we ons dan vooral op die dingen waar we niet tevreden over zijn, en bedenken hoe die beter kunnen. In januari staan de damesbladen dan ook vol met tips om af te vallen of geld te besparen. Sportscholen en echtscheidingsadvocaten doen goede zaken.
De verleiding daarbij is om onszelf meteen heel streng aan te pakken. We zijn boos op onszelf vanwege gewoonten, zoals roken, drinken, teveel eten of overbodige spullen kopen, die we als ‘fout’ of ‘slecht’ bestempelen. We nemen ons heilig voor dat we dit ‘nooit meer’ zullen doen. Maar is dat wel zo’n goed idee als we willen dat er echt iets verandert?
De resultaten van ons onderzoek1 suggereren dat dit niet de handigste aanpak is. Wij vergeleken wat er gebeurt als je de doelen die je wilt bereiken omschrijft als verplichtingen, die je moet behalen, of juist als idealen, waarnaar je wilt streven. Dit bleek groot verschil te maken. ‘Verplichte’ doelen roepen lichamelijke stress en emotionele spanning op. Het móet en zál gebeuren, hoe moeilijk de omstandigheden ook zijn. En als het één keer niet lukt, heb je al compleet gefaald. Zijn doelen verwoord als idealen die je graag wilt behalen, dan geeft dit juist positieve energie. Mensen zijn meer bezig met de vraag wat haalbaar is, waar kansen op succes liggen.
Elke stap in de goede richting is dan een kleine overwinning, waar je blij van wordt. Wie aan doelen denkt in de vorm van idealen staat hier langer bij stil, en is beter in staat verschillende manieren te bedenken waarop die doelen te bereiken zijn.
Ook de oordelen die we onszelf meegeven, spelen daarbij een rol. Vind je jezelf een ‘slecht mens’ als je dat lekkere taartje niet kunt laten staan, of een paar borrels teveel drinkt? Of is dat gewoon onhandig, of ‘een beetje dom’? Ook hier hebben we vaak de neiging de zaak zo zwaar mogelijk aan te zetten, om onszelf te doordringen van de noodzaak tot verandering. Ons onderzoek2 laat zien dat ook dit niet zo handig is. Als mensen bedenken wat hun ongewenste gedrag zegt over hun moraliteit (of ze ‘goed’ of ‘slecht’ zijn), roept dat zoveel lichamelijke stress en negatieve emoties op, dat ze niet meer zien hoe het ooit nog goed kan komen. Vragen we hen dezelfde misstappen te beschrijven in termen van hun competentie (of ze ‘slim’ of ‘dom’ zijn), dan denken ze dat het de volgende keer vast beter lukt.
Mijn goede voornemen? U het komende jaar een aantal overwegingen mee te geven, op basis van de resultaten uit ons onderzoeksprogramma.
Fotografie: Stijn Rademaker