Als wij een politieke beslissing moeten nemen waar wij weinig over nagedacht hebben, is de kans groter dat die beslissing conservatief van aard is. Volgens onderzoekers kost conservatief politiek denken minder mentale energie.
Twee Amerikaanse psychologen vroegen mensen om hun politieke meningen. Het bleek dat als zij minder tijd hadden om na te denken, hun antwoorden conservatiever werden. In één experiment stelden de onderzoekers zich op aan de uitgang van een bar. Daar werd mensen gevraagd naar hun politieke voorkeur. In ruil daarvoor kwamen de ondervraagden hun alcoholpromillage te weten. Het bleek dat hoe meer mensen gedronken hadden, hoe rechtser hun meningen waren. Dat gold voor iedereen, ook voor mensen die zichzelf omschreven als progressief. Vertaald naar Nederland: zowel de sp- als vvd-stemmer gaat de kroeg conservatiever uit dan dat hij erin ging.
De onderzoekers stellen drie thema’s centraal in conservatief politiek denken: een sterke nadruk op persoonlijke verantwoordelijkheid, acceptatie van hiërarchie, en behoud van de status-quo. Deze drie thema’s hangen samen met gedachtenprocessen die weinig mentale energie kosten. Volgens de onderzoekers kost het bijvoorbeeld minder energie om te denken dat mensen hun armoede zelf hebben veroorzaakt. Er moet iets langer doorgedacht worden om ook andere verklaringen te geven voor armoede, zoals ongunstige omgevingsfactoren.
De conclusies mogen tot de verbeelding spreken, hoe robuust deze bevindingen zijn zal nader onderzoek echter moeten uitwijzen.
Low-effort thought promotes political conservatism Door: S. Eidelman, C.S. Crandall, J.A. Goodman & J.C. Blanchar Personality and Social Psychology Bulletin, 2012, online gepubliceerd op 16 maart, doi: 10.1177/0146167212439213
