De frequentie van deze rampen is inmiddels zo hoog geworden dat het woord ‘ramp’ soms niet meer geschikt wordt gevonden. ‘Het incident gebeurde een kleine 200 kilometer ten zuiden van het eiland Lampedusa,’ schrijft de Volkskrant een dag later. Nu.nl rept over ‘een ongeluk.’
Blijkbaar is iets geen ramp meer als het maar vaak genoeg gebeurt, hoe erg het ook is. Pas als het zich herhalende nieuws vanuit een menselijke invalshoek wordt verteld, worden onze empathische vermogens opnieuw aangesproken. Dat was mijn ervaring althans bij het lezen van het verhaal in de Volkskrant (18 april) van de Kroatische kapitein Zeljko Vukovic, die met zijn zeesleper bij een booreiland dobbert als er vlakbij een vluchtelingenboot zinkt. Vukovic en zijn bemanning zijn plots omgeven door een zee met daarin honderden gillende mensen, onder wie veel vrouwen en kinderen. Ze redden er zoveel mogelijk, maar dat gaat ze niet in de koude kleren zitten, zegt Vukovic: ‘De reddingsactie was zwaar voor mijn bemanning. Sommigen haalden huilend de lichamen uit het water. (…) Sommigen willen er nog steeds niet over praten.’ Zelf verklaart hij dat hij zich dagelijks blijft kwellen met de gedachte dat hij er meer had kunnen redden en dat hij deze gebeurtenis de rest van zijn leven met zich mee zal dragen.
De mens is een gevoelig wezen; zelfs als je zelf geen slachtoffer bent van een ramp, incident of ongeluk kun je al getraumatiseerd raken. In dit nummer van De Psycholoog staat het begrip trauma in diverse gedaanten centraal, zowel wat betreft diagnostiek en behandeling als onderzoek ernaar. Allicht zouden Vukovic en zijn bemanning baat kunnen hebben bij een goede begeleiding van hun traumatische ervaring. En zonder twijfel ook de asielzoeker die als door een godswonder een scheepsramp en een genadeloze mensensmokkelaar heeft overleefd.
Jeroen van Goor, redacteur (jeroen.vangoor@psynip.nl)
