Een vrouw balanceert op haar tenen op het uiteinde van een omgevallen boomstam. Met gespreide armen helt ze naar voren en zweeft zo als het ware boven de grond. ‘Voor mij symboliseert deze vrouw wat het betekent om zonder stress te zijn,’ zegt psychiater Christina van der Feltz-Cornelis, leidinggevende aan het topklinisch Centrum Lichaam, Geest en Gezondheid (CLGG). ‘Zonder stress is het lichaam in een toestand van evenwicht, homeostase. Als het evenwicht verstoord raakt, probeert het lichaam hiernaar terug te keren. Lukt dat niet, dan treedt op den duur uitputting op.’
Dat kan op vier verschillende manieren. Wanneer stressoren elkaar blijven opvolgen – iemand wordt ontslagen en raakt vervolgens in financiële problemen – is er sprake van herhaaldelijke belasting. Bij de andere drie abnormale stressreacties gaat het niet zozeer om externe bronnen van stress, maar om individuele variaties in de stressreactie. Zo neemt bij onvoldoende gewenning de stressrespons niet af; een mooi voorbeeld hiervan is de spreekfobie. En terwijl bij een