Log in
Het verhullen van onwelgevallige resultaten heeft ingrijpende en bijzonder onwenselijke gevolgen. In de rechtspraak kan dat leiden tot celstraffen voor onschuldigen, in de geneeskunde zorgt publication bias ervoor dat artsen een vertekend beeld krijgen van de effectiviteit van een medicijn. Voor de psychologie betekent die publication bias dat de bestaande wetenschappelijk literatuur geen basis biedt om te bepalen of een bevinding nu koren is of kaf, stelt Eric-Jan Wagenmakers. ‘Het methodologisch fundament onder de psychologische wetenschap dient te worden gestut, en misschien moet op termijn het hele pand grondig worden gerenoveerd.’ Harald Merckelbach en Rolf Zwaan reageren.
Eric-Jan Wagenmakers

Het behoeft nauwelijks betoog, zo zou men althans denken, dat het bewust of onbewust weglaten van onwelgevallige informatie de waarheidsvinding niet ten goede komt. In zijn Novum Organum nam Francis Bacon (1620/2016, p.58) al een pakkende anekdote over van Cicero: ‘Toen men iemand een in een tempel hangende lijst liet zien van mensen die een gelofte hadden gedaan omdat ze aan een schipbreuk waren ontsnapt, dwong men hem de vraag te beantwoorden of hij nu ook de kracht der goden erkende. Zijn reactie was volkomen terecht: Maar waar zijn degenen genoteerd die na hun gelofte zijn verdronken?’

Wanneer onwelgevallige resultaten naar believen aan het openbare oog onttrokken kunnen worden, dan is de wetenschappelijke literatuur niet langer een betrouwbare bron van kennis

Deze zogenoemde survivorship bias (overlevingsvooroordeel) is moeilijk te herkennen en te trotseren. Dat het bevechten van deze bias niettemin van essentieel belang is, blijkt uit de verwoestende invloed die zij uitoefent op de rechtspraak en de geneeskunde. Helaas

1. Op 27 juni 1958 waren John Leo Brady en zijn handlanger Donald Boblit betrokken bij een moord. Beide mannen werden in aparte processen veroordeeld tot de doodstraf. Boblit had schriftelijk bekend de feitelijke moord gepleegd te hebben, maar deze bekentenis werd tijdens het proces van Brady door justitie achtergehouden.

2. Mede op basis van ideeën van Munafò (2017) en Chambers (2017) zijn er inmiddels samenwerkingen ontstaan tussen subsidieverstrekkers en tijdschriften, maar alleen voor onderzoekers die zich eerst vrijwillig hebben vastgelegd op een Registered Report.