De zelfgekozen dood is van alle tijden. Verslagen strijders die zich heroïsch in hun zwaard stortten, Cleopatra’s adderbeet of, minder prozaïsch, wanhopige gevangenen die zich tegen het hoogspanningsdraad van een concentratiekamp wierpen. De geschiedenis trekt een bloedig spoor van gewilde en minder-gewilde, maar wel zelfverkozen doden.
Ook de literatuur kent de zelfgekozen dood als terugkerend thema. De zelfmoord in Goethe’s briefroman Die Leiden des jungen Werthers (1774) vond navolging bij jongeren uit romantische kringen. Nu wordt betwijfeld of zo’n Werther-effect wel echt bestaat. De lijst van schrijvers die uit het leven stapten, is verontrustend lang (zie De laatste deur van Jeroen Brouwers). Zo vocht Joost Zwagerman jarenlang tegen depressies en zelfmoordneigingen. Hij verkoos uiteindelijk de dood ‘door eigen hand’, om met de titel van zijn eigen boek tegen zelfmoord te spreken. Na zijn dood twistten vriend en vijand over de vraag of hij die dood wel echt had gewild. Wij kunnen niet achteraf wegen wat voor
