De beroemde bioloog Thomas Huxley (1825–1895) zei eens tegen zijn gehoor: ‘U bent een verzameling zenuwcellen.’ De Groningse hoogleraar psychologie Benjamin Jan Kouwer (1924-1968) zei hierover in zijn colleges (Kouwer, 1973, p. 18-19) dat een dergelijke uitspraak met enig goed recht fascistisch genoemd mag worden. Dat is een denkstap die enige toelichting vraagt. De term fascisme verwijst naar de totalitaire staat, die boven het individu is geplaatst en met de vrijheid en keuzevrijheid van het individu principieel geen rekening houdt. Fascisme met een hoofdletter verwijst hierbij naar het Italiaanse Fascisme van Benito Mussolini (1883–1945). Fascisme met een kleine letter wordt gebruikt als algemene term voor totalitaire staten, zoals het nazi-Duitsland van Adolf Hitler (1889-1945), en het Spanje van Francisco Franco (1892-1975), die de staat boven het individu stellen en de individuele vrijheid van haar burgers niet respecteren. Datzelfde niet-erkennen van de individuele vrijheid vindt men ook in uitspraken als die van Huxley. Of zoals in onze tijd in uitspraken van hersenwetenschapper Dick Swaab (2011),
Over de auteur
Willem Koops
Willem Koops is emeritus-universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht en voorzitter van het ADNG. E-mail: w.koops@uu.nl.
Gerelateerde berichten
Testpsychologie en de vrijheid van de menselijke geest
Is de psychologische test nu vooral een manier om een mens te definiëren, begin van de…
Alex Bunjes, Sonia Sjollema
Herwonnen vrijheid
‘Mijn eerste baan was een complete mismatch. Al na een jaar kreeg ik te maken met…
Vrijheid van wetenschap en haar grenzen
De academische vrijheid is niet absoluut en wordt onder meer begrensd door integriteitsnormen die zijn vastgelegd …
Pieter Drenth
Opmerkingen
0
Log in om te reageren op dit artikel.