Lijderschap

Als iemand deze opvatting belichaamt, dan is het de Birmese oppositieleidster Aung San Suu Kyi – voor mij hét icoon van leider- én lijderschap. Zij studeerde in de jaren zestig van de vorige eeuw in Oxford. In 1988 keerde Suu Kyi terug naar Birma om haar zieke moeder te verzorgen. Haar vader was ooit voorvechter van de onafhankelijkheid in Birma. Zelf speelde ze een cruciale rol bij de oprichting van de National League for Democracy – zeer tegen de zin van het militaire bewind dat haar in 1989 onder huisarrest plaatste. Desalniettemin won haar partij in 1990 met overweldigende meerderheid van stemmen de verkiezingen. De junta erkende de uitslag echter niet. In 1991 kreeg Suu Kyi de Nobelprijs voor de Vrede, voor de militaire machthebbers geen reden zich coulanter op te stellen. Integendeel, ze heeft sindsdien vele jaren onder huisarrest doorgebracht. Haar man, de Britse hoogleraar Michael Aris, heeft ze sinds 1995 niet meer gezien. Hij overleed in 1999 aan prostaatkanker. Ze mocht hem van de junta bezoeken, maar dan zou ze Birma niet meer binnen komen.
Tot op de dag van vandaag strijdt Suu Kyi voor democratie in haar land, voor iets dat groter is dan haarzelf, met een volharding die het bevattingsvermogen van gewone stervelingen te boven gaat. Eind vorig jaar herhaalde de geschiedenis zich: haar partij won met imponerende overmacht de verkiezingen, en vooralsnog lijkt het leger zich nu wel bij haar morele suprematie neer te leggen.
In 1996 reisde ik door Birma en had ik de mazzel The Lady thuis te ontmoeten. Ze vertelde onder meer dat ze zich altijd vrij voelt, ook tijdens haar huisarrest, omdat ze vrij is in haar geest. Zo vrij, vermoed ik nu, dat ze haar eigen principes, waarden en morele grenzen nooit heeft hoeven bij te stellen om minder te hoeven lijden.