Therapeutische relatie
‘Ik heb er niet zozeer last van dat ik meegenomen word in de negatieve gedachten van een ander. Het is eerder zo dat ik soms merk dat ik dezelfde negatieve perceptie van de wereld kan hebben als mijn cliënten. Wel kan ik af en toe meegesleept worden in de machteloosheid die iemand ervaart, al is dat misschien niet helemaal hetzelfde. Het is dan een valkuil om harder te gaan werken in de hoop toch een doorbraak te creëren of de cliënt hoop te geven. Terwijl dat er juist voor kan zorgen dat je zelf met een ongelukkig en nog machtelozer gevoel achterblijft. Het helpt mij dit te voorkomen door vanuit de derde persoon naar mezelf en de ander te kijken en in therapie stil te durven staan bij het contact tussen mij en de cliënt. Dat contact, ofwel de therapeutische relatie is heel belangrijk en biedt soms net een glimpje hoop of vertrouwen om samen verder te gaan met de behandeling. Mocht ik toch in de valkuil trappen of achterblijven met gevoelens van somberheid en machteloosheid dan helpt het vaak om mijn gedachten te ordenen tijdens een intervisie met een collega.’
Barbera van der Schans is gz-psycholoog bij ouderenzorgorganisatie Laurens en secretaris van de sectie ouderenpsychologie
‘Nemen therapeuten wel eens de negatieve gedachtenpatronen van hun depressieve cliënten over waardoor ze zich ongelukkiger voelen?’
Geen woorden
‘Het overnemen van het denkpatroon van een cliënt ligt zeker op de loer. Gelukkig heb ik daar niet zoveel last van. Waar ik wel last van kan hebben zijn de heftige emoties die komen kijken bij gesprekken met anderen. Toen ik bij 113 Zelfmoordpreventie werkte, ging het mij niet in de koude kleren zitten als mensen radeloos klonken en het echt allemaal niet meer wisten. Wanneer iemand zo verdrietig of boos was, waren er niet altijd woorden om de situatie te verzachten. Ik heb toen geleerd dat dat ook niet altijd hoeft. Het kon helpen mijn eigen gevoel met de cliënt te delen, bijvoorbeeld dat ik er zelf ook boos van werd, of juist stil. Dat geeft ruimte om te verbinden met de ander en kan de heftigheid soms wat minder maken. Maar dat kan en moet natuurlijk niet altijd. Gaandeweg leer je als psycholoog met dit soort situaties omgaan en een balans te vinden tussen het verhaal en de emoties van de cliënt en naar jezelf luisteren. Het helpt om het er met collega’s over te hebben en het zo van me af te zetten als ik naar huis ga. Zo kan ik cliënten blijven helpen zonder mezelf aan de kant te hoeven zetten.’
Jeroen Gomes is cognitief gedragstherapeut in opleiding bij Kliniek Kop & Lijf en algemeen bestuurslid van de sectie ggz
Heb je zelf te maken met een ingewikkelde situatie op het werk of rond de studie en ben je benieuwd wat collega’s adviseren? Stuur een e-mail naar communicatie@psynip.nl.
