De best betaalde bestuurder in de ggz is met afstand Jeroen Muller van Arkin. Met pensioenpremies en andere onkosten kreeg hij in 2014 een slordige € 288.000,- mee naar huis. Daarmee was hij de absolute winnaar van een top twintig, afgelopen september gepubliceerd in de GGZTotaal, het eMagazine voor de héle ggz.(1)
Tweehonderd-en-achtentachtigduizend euro. Daar kan je zo’n vijf psychologen voor aan het werk zetten. Of acht psychiatrisch verpleegkundigen. Of twaalf secretaresses, ook handig met al die bureaucratie (2). Was Muller de enige geweest die exorbitant veel betaald kreeg, dan hadden we er als GGZTotaal geen artikel aan gewijd. Misschien een nieuwsbericht, meer niet. Maar we vonden liefst zeventig bestuurders in de ggz die boven de twee ton uitkwamen. En nummer eenenzeventig zat echt niet opeens heel veel lager: bestuurders die meer kregen dan een ton zijn we niet eens gaan tellen, dat was onbegonnen werk. (Aangetekend moet worden dat, dankzij alle fusies in de recente decennia, veel ggz-instellingen onderdeel zijn van een grotere holding. Als voorbeeld GGZ Drenthe, dat tegenwoordig onderdeel is van Espria, een zorgverzekeraar. De in dit artikel besproken topinkomens worden dus niet allemaal volledig uit de ggz-pot betaald.)
Het schrijven van een artikel over de beter betaalden zet je aan het denken. Is het zinnig je hierover druk te maken? Is het terecht dat besturen blijkbaar meer gewaardeerd wordt dan therapie bedrijven of begeleiden? En wat denken die bestuurders zelf eigenlijk van hun mega-inkomen?
Symboolpolitiek?
Al een tijdje niet meer gehoord: de poging van minister Plasterk om de topsalarissen in de zorg omlaag te krijgen is louter symboolpolitiek en levert nauwelijks geld op. Een stelling waar wel wat op valt af te dingen.
Stel nu eens dat al die bestuurders vanaf 1 januari 2015 wél op het maximum van een ministersalaris waren gaan zitten, zoals Plasterk wilde. Stel dat minister Schippers de PvdA geen hak had willen zetten en het voorstel niet had geblokkeerd. Stel dat al die bestuurders grootmoedig hadden afgezien van hun overgangsregeling van enkele jaren. Hoeveel zou dat de ggz bespaard hebben?
Het is niet exact na te rekenen, omdat we dus niet precies weten hoeveel bestuurders er nét onder die twee ton zitten, én omdat sommige salarissen ook van buiten de ggz komen. Maar een beredeneerde schatting valt er wel te maken: ongeveer vier miljoen euro. Honderdtwintig verpleegkundigen, of tachtig psychologen, of veertig psychiaters. Of ruim tienduizend keer het eigen risico. En de bestuurders zouden dan nog steeds ruim anderhalve ton krijgen, helemaal niet slecht.
Los van de echte bezuinigingen zou het een geweldige signaalfunctie betekenen, voor al die mensen die nu een eigen bijdrage moeten betalen, of al die mensen in de ggz die hun baan het afgelopen jaar kwijtraakten.
Is een bestuurder zijn geld waard?
We kunnen natuurlijk bezuinigen op de bestuurderssalarissen, maar als die bestuurders hun geld waard zijn, moeten we dat natuurlijk niet doen. Vorig jaar betoogde Otto Reuchlin als columnist van Skipr (3), een crossmediaal communicatieplatform voor beslissers in de zorg, dat zorgbestuurders van hem veel méér mochten verdienen dan twee ton. Want, zo stelde hij, grote zorginstellingen zijn zeer complex en een goede bestuurder is zijn geld meer dan waard. Had hij gelijk?
Om ons maar even te beperken tot de ggz: de ggz is inderdaad zeer complex. Maar Geestelijke GezondheidsZorg zelf is in zijn essentie heel eenvoudig: iemand meldt zich aan met een klacht, als je die kan verhelpen dan doe je dat. Als je dat niet kan, stuur je hem door naar iemand van wie je redelijkerwijs kunt vermoeden dat hij dat wel kan. Daar hebben we allemaal een tamelijk adequate opleiding voor gehad en als het goed is kunnen we die taak naar behoren vervullen.
De Geestelijke Gezondheidszorg is niet complex, maar wordt complex gemáákt. Door het ingewikkelde kat-en-muisspel tussen de driehoek politiek, zorgverzekeraars en deze goedbetaalde bestuurders. Het kat-en-muisspel dat als bedoeling heeft de ggz in te dammen of groter te laten worden (afhankelijk van de positie) en ondertussen kwaliteit te laten leveren. Hetzelfde kat-en-muisspel overigens dat de kwaliteit ernstig onder druk zet.
Saillant detail: zoals gezegd heeft minister Schippers, die toch graag de zorgkosten in de hand wil houden, het voorstel van haar collega Plasterk voor 2015 geblokkeerd. De zorgverzekeraars, die óók de zorgkosten in de hand willen houden, hebben het voorstel weliswaar niet geblokkeerd, maar er wel voor gezorgd dat het wetsvoorstel niet geldt voor bestuurders van… zorgverzekeringen!
Zelf heb ik de afgelopen jaren in diverse sollicitaties salarisonderhandelingen moeten voeren. Eén van de telkens terugkerende argumenten was dat van het salarisgebouw. De werkgever in spé zou wel meer willen geven, maar kon dat niet, omdat dat niet te verantwoorden was aan mensen met een hogere functie, die dan minder zouden verdienen dan ik.
Dat argument lijkt in de top van de zorg niet te bestaan. Blijkbaar wordt de functie van zorgbestuurder, in dit geval ggz-bestuurder, hoger aangeslagen dan de functie van de baas van die ggz: minister Schippers verdiende in 2014 immers slechts € 176.000,-
Die vermeende topkwaliteit van deze bestuurders kon niet voorkomen dat er ernstige tekorten werden geconstateerd. Het verscherpt inspectie toezicht van GGZ Drenthe is nog maar onlangs opgeheven, GGZ Dijk en Duin (onderdeel van de Parnassia Groep) stond vorig jaar enige tijd onder de verscherpte aandacht van de inspectie, Altrecht kreeg een boete van de NZA van maar liefst 700.000 euro. Iemand die vindt dat hij meer verdient dan een minister, hoort dat te kunnen voorkomen.
Wat maakt dat iemand zelf denkt zoveel inkomen waard te zijn?
Eigenlijk wil ik niet gaan psychologiseren over deze vraag. Psychologiseren kunnen de lezers vast beter dan ik. Psychiater Menno Oosterhoff twitterde: ‘Mensen balen ervan als ze niet in deze toptwintig staan.’ Dat geloof ik niet. Ik heb teveel signalen gezien die er op wijzen dat bestuurders het helemaal niet leuk vinden dat die lijstjes überhaupt bestaan. Om maar wat van die signalen te noemen:
– In een nieuwjaarstoespraak hoorde ik bestuursvoorzitter Marco Meerdink, in 2014 met een aanstelling voor 0,52% voor € 122.411 goed voor een 18e plek in onze toptwintig, zijn ergernis uitspreken over de toptwintig (toen nog van Psy) die hij aan de kastdeuren in de verpleegposten had zien hangen. Meerdink stond destijds op de vierde plek.
– Meerdere bronnen bevestigen dat het onvolprezen blad Psy – het blad van de ggz zelf – de nek is omgedraaid, onder andere vanwege hun jaarlijkse terugkerende artikelen over de best-betaalde-bestuurders.
– Tijdens de voorbereiding van het artikel van GGZTotaal werd vorig jaar eenmaal gedreigd met een rechtszaak als de publicatie negatieve gevolgen voor de bestuurder zou hebben.
– Dit jaar hebben we tientallen(!) telefoongesprekken moeten voeren met afdelingen communicatie die hun uiterste best deden ‘hun’ directeur van de lijst af te krijgen. De meesten waren erg content met de mededeling: ‘Er zijn nog twintig bestuurders voor u’.
Nee, leuk vinden ze het niet, zo’n lijstje. Maar voorlopig zal in ieder geval ons lijstje nog wel even blijven bestaan. Totdat alle bestuurders op een acceptabel salarisniveau zitten. Of tot een bestuurder ons ervan weet te overtuigen dat het volkomen terecht is dat hij meer krijgt dan zijn baas, minister Schippers.
Noten
1. Zie voor de hele toptwintig http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-96664/pagina/artikel_15-09_over_de_top_inkomens_in_de_ggz.html. Jeroen Mulller en Arkin hebben niet van de geboden gelegenheid gebruik gemaakt om te reageren op dit forumstuk.
2. Ter vergelijking: een managementassistent verdient volgens de cao in de ggz maximaal € 2955, een psycholoog € 5935 en een psychiater € 8244. BRON: http://bit.ly/1Z39tEj
3. http://bit.ly/1NKoGq8. Overigens is Reuchlin zelf geen bestuurder, maar een sociaal bewogen ondernemer.
