Wie wil weten wat het effect is van een bepaalde therapie, komt in de literatuur vrijwel altijd positieve resultaten tegen. Onderzoekers willen weten hoeveel cliënten er dankzij de behandeling significant op vooruitgaan, dat is wat telt. Naar negatieve effecten kijken ze niet.
Onterecht, vinden vijf Zweedse gedragswetenschappers, want symptomen kunnen ook verergeren. Daarnaast kunnen cliënten zich gestigmatiseerd voelen, afhankelijk worden van de therapeut en/of nieuwe klachten ontwikkelen – om een paar voorbeelden te noemen. Bestaande instrumenten om zulke negatieve effecten in kaart te brengen laten allerlei gebreken zien.
Hoog tijd dus voor een nieuwe vragenlijst, de Negative Effects Questionnaire. De items voor deze vragenlijst werden ontwikkeld op basis van literatuur, zelfrapportage van cliënten en de inbreng van onderzoekers. Zo hoopten de auteurs tot een instrument te komen dat zowel een theoretische als empirische basis heeft. En dat therapeuten kan helpen vroegtijdig cliënten op te sporen die wellicht meer baat hebben bij een ándere therapie.
De vragenlijst werd aan 653 ex-cliënten voorgelegd. Bijna de helft had last (gehad) van angststoornissen, maar ook depressie en een combinatie van angst en depressie waren alom aanwezig (geweest).
Ruim een op de drie deelnemers gaf aan tijdens de therapie meer stress te hebben ervaren, meer angst, en meer nare herinneringen die zich opdrongen. Dat hun klachten tijdens de behandeling toenamen of dat ze nieuwe symptomen ontwikkelden, vonden de ex-cliënten zelf het vervelendst. Voor zulke negatieve effecten zouden therapeuten meer oog mogen hebben, vinden de onderzoekers. (ID)
Bron: Rozental A., et al. (2016). Negative effects of psychological treatments: an exploratory factor analysis of the Negative Effects Questionnaire for monitoring and reporting adverse and unwanted events. PLoS ONE 11(6): e0157503. doi:10.1371/journal.pone.0157503
