Lees verder
Het goede leven. Lessen van het langstlopende wetenschappelijke onderzoek naar geluk door Robert Waldinger & Marc Schulz (2023) Utrecht: Ten Have, 395 p.
Arjan van Dam

Het doen van longitudinaal onderzoek is notoir lastig. De weg ligt bezaaid met statistische en methodologische hobbels en dan is er nog het onvermijdelijke spook van uitval, waardoor de steekproef steeds verder uitdunt. In dit boek worden de onderzoeksresultaten van de Harvard Study of Adult Development, ’s werelds langstlopende longitudinale onderzoek naar geluk, beschreven. Het onderzoek begon in de jaren dertig van de vorige eeuw onder 268 studenten van Harvard, onder wie J.F. Kennedy, en 456 jongeren uit Boston. Alleen al vanwege deze duur verdient deze studie veel lof en aandacht.

Het onderzoek was zijn tijd ver vooruit door als leidende vraag te nemen: wat maakt mensen gezond en gelukkig? Dit is des te opmerkelijker als je bedenkt dat het behaviorisme in die dagen al volop in zwang was en zeker niet geïnteresseerd was in de ‘black box’. Deze onderzoekers hebben zich hiervan gelukkig niet veel aangetrokken en de ‘black box’ van hun deelnemers zoveel mogelijk geopend. Helaas hebben ze destijds ervoor gekozen alleen mannen te laten meedoen in het onderzoek. Bij het nu lopende onderzoek onder de tweede generatie is deze omissie goed gemaakt.

Vanaf het begin heeft het onderzoek zich niet blindgestaard op geluk (emotioneel welbevinden), maar is er ook oog voor psychisch en sociaal welbevinden. Daarom is geluk ook niet het beste woord, om deze zoektocht te beschrijven. De schrijvers geven dan ook aan dat waar ze het over geluk hebben ze eudemonisch geluk bedoelen, wat zich beter met woorden als floreren laat beschrijven.

De resultaten van het onderzoek worden op een prettige leesbare manier gepresenteerd. Ze worden verpakt in levensverhalen, oefeningen en stukjes theorie. Je wordt als lezer ook aan het werk gezet; je krijgt vragen die de deelnemers ook hebben ingevuld en er worden korte opdrachten/oefeningen voorgelegd. Het boek zet je hiermee aan het denken over je eigen leven, de prioriteiten die je stelt, hoe je met je tijd om gaat en reageert op heftige gebeurtenissen. Wie op zoek is naar een kort overzicht van de belangrijkste bevindingen van de studie kan beter op zoek gaan naar wetenschappelijk artikelen. Voor degenen die meer theoretische verdieping willen, bieden de 34 pagina’s tellende noten en referenties meer dan genoeg aanknopingspunten.

De belangrijkste bevinding van de studie is even voor de hand liggend als confronterend: goede relaties zijn de belangrijkste sleutel tot geluk. Als illustratie hiervan worden de gelukkigste en de minst gelukkige deelnemer gevolgd. De centrale boodschap – relaties zijn de beste investering – blijft na het lezen goed hangen.

Iedere psycholoog zou dit boek moeten lezen en dan de tijd nemen om terug en vooruit te blikken. Zodat je voor jezelf en je cliënten scherp hebt en houdt dat sociale relaties de belangrijkste bouwstenen van een goed leven zijn.