Log in
Vrijwel iedereen die van Marcel Proust en zijn romancyclus à la recherche du temps perdu heeft gehoord, kent het voorval waarin het proeven van een brokje madeleine- cake op een lepel thee de herinnering oproept bij Proust aan zijn vroegere bezoeken aan tante Leonie waar hij dezelfde, in thee gedoopte cake geserveerd kreeg. Minder bekend is dat ondanks de herinnering de intense gewaarwording van het proeven van deze madeleine – ‘Ik werd overvallen, geïsoleerd door een intens gevoel van genot, zonder notie van de oorzaak’ – pas twee pagina’s en tien verwoede ophaalpogingen verder naar boven komt.
Katinka dijkstra

Dit ophalen van persoonlijke herinneringen uit het verleden, autobiografische herinneringen, aan de hand van dergelijke aanwijzingen komt overeen met psychologisch onderzoek naar herinneringen. Het herinneringsproces kan zelfs worden gemanipuleerd, bijvoorbeeld door proefpersonen herinneringen op te laten halen in een houding die ofwel overeenkomt met die van de oorspronkelijke gebeurtenis (liggende houding – herinnering aan een tandartsbezoek) ofwel anders is (op je kop staan – herinnering aan een tandartsbezoek). Het onderzoek is hierbij niet gericht op de accuratesse van de herinnering maar op de reconstructie ervan, net als bij Proust, die zijn brein afmat om ‘dat herinneringsbeeld, het vroegere moment dat, aangewakkerd door een identiek moment’ in zijn bewustzijn te krijgen.

Ook in psychologisch onderzoek wordt een herinnering niet langer als een bestand gezien dat zomaar uit een mapje wordt gehaald ter reproductie. Het is veeleer een reconstructie van de gebeurtenis zelf en van de relevante perceptuele en emotionele aspecten van de oorspronkelijke ervaring. Deze aspecten vergemakkelijken tijdens het ophaalproces de toegang tot