In 1998 nam Dolph Kohnstamm afscheid als hoogleraar Ontwikkelingspsychologie in Leiden. Ter gelegenheid daarvan verscheen toen een klein boekje met columns, geschreven voor Trouw. Een van die columns eindigt met een oproep: ‘Heeft u, lezer, jeugdherinneringen aan een plotselinge doorbraak van grote inzichten? U zou mij er een groot plezier mee doen ze voor mij op te schrijven, inclusief de situatie waarin het gebeurde, zo precies mogelijk.’ In enkele andere tijdschriften plaatste hij een vergelijkbare oproep. Kohnstamm publiceerde vervolgens in 2002 en 2006 twee bundels met resultaten van zijn onderzoek naar die herinneringen. Nu sluit hij zijn project af met Plotseling zelfbesef, een ‘geheel herziene en uitgebreide uitgave’ van zijn boek uit 2002.
Grote inzichten kunnen in principe over van alles gaan, maar Kohnstamm is vooral geïnteresseerd in het plotselinge idee van kinderen dat zij niet verwisselbaar met anderen zijn. Ze ontdekken hun eigen ik, en staan vaak meteen ook voor het raadsel dat nadenken over jezelf iets paradoxaals heeft, omdat je dan
