Lees verder
Elke dag boende en veegde en naaide Assepoester voor haar stiefzusters en moeder.
Anne-Laura van Harmelen

Het was heel hard werk, maar ze zong tijdens het werk en praatte met de muizen’1. Assepoester wordt vaak gebruik als het voorbeeld voor veerkracht: ze sloeg ondanks haar nare ervaringen thuis toch maar mooi een prins aan de haak, en leefde nog lang en gelukkig. Maar, laten we eerlijk zijn, zonder haar ‘fairy godmother’ was ze nu nog steeds de vloer aan het boenen. Ik vraag me af of ze nog zou zingen… vast niet. Sociale steun, het gevoel dat je op anderen kan vertrouwen, dat anderen om je geven, en je helpen, is cruciaal voor veerkracht tijdens stress. Volgens ‘Social Stress buff­ering’ modellen kan sociale steun ervoor zorgen dat je minder stress-activatie hebt in je brein2. Met andere woorden, sociale steun werkt als een soort airbag die ons beschermt tegen stress. En laten we daar nu allemaal een beetje last van hebben de laatste twee jaar.

Sociale steun kan niet alleen van familie en vrienden komen, maar ook van je organisaties en leidinggevenden. Dat is maar goed ook, zeker met het oog op een rapport van de KNAW over de eff­ecten van deze Covid-pandemie op de carrière van wetenschappers3. De resultaten waren niet mals; zo’n 40% van de onderzoekers rapporteerden dat ze een lager aantal uren in de week aan onderzoek konden besteden. Early career researchers (promovendi, postdocs en onderzoekers zonder vaste aanstelling) gaven hierdoor aan bang te zijn hun projecten niet op tijd te kunnen afleveren, en niet aan de eisen te kunnen voldoen die horen bij de felbegeerde vaste aanstelling. Deze e­ffecten waren disproportioneel groot voor onderzoekers met zorgtaken, en voor vrouwen. Kortom, flink meer stress en angstklachten bij deze jonge wetenschappers, en risico op verlies van deze talenten voor de universiteiten.

Universiteiten doen er dus goed aan om deze stress en angst zoveel mogelijk te verminderen, dat kan dus door jonge wetenschappers beter te steunen. Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat ik in de wetenschap heb kunnen blijven dankzij de steun van mijn leidinggevenden op cruciale (stressvolle) momenten. Toen onze zoon Flynn voor het eerst ziek werd was ik net begonnen aan een postdoc in Cambridge. Strak van de zenuwen mailde ik mijn nieuwe leidinggevende, Ian Goodyer, ik vertelde hem dat ik nu geen tijd had om het project waarvoor ik was aangenomen af te maken. Zijn response: ‘Take your time, family comes first, science can wait.’

Deze steun zorgde ervoor dat mijn angst (voor ontslag) en schuldgevoel weg was, maar ook dat ik, als ik tijd had, extra hard ging werken voor mijn project. Belangrijk aan sociale steun is niet de hoeveelheid steun die iemand daadwerkelijk krijgt, maar juist de perceptie van de kwaliteit van de steun, en kan dus ook prima via e-mail, FaceTime, zoom of teams, dat is mooi meegenomen nu we allemaal weer vanuit huis moeten werken. Soms kan een kleine e-mail een grote impact hebben.

Bronnen:

  1. Cinderella (1950) Walt Disney
  2. https://www.tandfonline.com/doi/full/ 10.1080/21507740.2015.1047054
  3. https://dejongeakademie.nl/en/publications/2096941.aspx

Beeld: Stijn Rademaker