Dissociatief geheugenverlies

Wie kent een voorbeeld?
02/07/2021
Harald Merckelbach, Ivan Mangiulli, Henry Otgaar, Brechje Dandachi-Fitzgerald, Marko Jelicic
Geen reacties
StunningArt_shutterstock_1221758086
Volume 56, Issue 7

Samenvatting

Dissociative memory loss: Does someone know a good example?

H. Merckelbach, I. Mangiulli, B. Dandachi-Fitzgerald, H. Otgaar & Jelicic

People remember emotionally provocative events better than neutral events. In light of this well-established fact, dissociative amnesia – the inability to remember important autobiographical events – is a remarkable anomaly. With that in mind, we explored this question: are there convincing case descriptions of dissociative amnesia? We surveyed the extant literature (2000-2020), identified 60 articles describing 128 cases of alleged dissociative amnesia, scrutinized these cases, and concluded that none of them can serve as a compelling illustration of dissociative amnesia. Importantly, authors of case descriptions failed to rule out alternative explanation such as brain damage, ordinary forgetting, and feigning. The take-home point of our review is that claiming to suffer from dissociative amnesia is not the same as really suffering from dissociative amnesia.

1306 Weergaven
11 Downloads
  • Samenvatting
  • Geheugenverlies voorwenden
  • Dissociatieve amnesie
    • DSM-5
    • Minimumeisen
    • Wie zijn het?
    • Afvalrace met casuïstiek
    • Vier resterende gevallen
  • Conclusie
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
Geheugenverlies rapporteren is nog niet hetzelfde als geheugenverlies hebben, schrijven Harald Merckelbach en collega’s. Mensen kunnen hun geheugenverlies namelijk ensceneren. Merckelbach c.s. aarzelen dan ook om in dit verband te spreken van veinzen of simuleren, termen die vaak worden geassocieerd met oplichters die uit zijn op eigen gewin. ‘Maar een vaak terugkerend thema in het relaas van mensen die geheugenverlies voorwenden, is nu juist dat ze daarmee aan een uitzichtloze situatie proberen te ontsnappen.’

Ooit bracht een sociaal werker een man bij ons. De man was zijn autobiografisch geheugen kwijt. Maar dan ook totaal. Hij wist niet meer wie hij was of waar hij vandaan kwam. Allemaal weg. Zei hij. Hij sprak gebroken Duits, duidelijk niet zijn moedertaal. Jaren daarvoor was hij ergens in een Nederlandse provinciestad ‘wakker’ geworden. De politie had hem naar een opvang voor asielzoekers gebracht, waar hij een tijdlang zou verblijven. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zat met het geval in zijn maag. Hoe beoordeel je of iemand in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning als hij zijn eigen naam, geboorteplaats en leeftijd niet eens kent?

Artsen die zich over het geheugenverlies bogen, constateerden dat er geen sprake was van een hersenbeschadiging of andere medische aandoening. Ondertussen wilde de man erkenning van zijn problemen. Want alleen dan kon hij een identiteit krijgen en administratief gaan meetellen

Literatuurlijst

  1. American Psychiatric Association (2014). Handboek voor de classifi catie van psychische stoornissen (DSM-5). Nederlandse vertaling van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Fifth Edition. Amsterdam: Boom.
  2. Brand, M., Eggers, C., Reinhold, N., Fujiwara, E., Kessler, J., Heiss, W.D. & Markowitsch, H.J. (2009). Functional brain imaging in 14 patients with dissociative amnesia reveals right inferolateral prefrontal hypometabolism. Psychiatry Research: Neuroimaging, 174, 32-39.
  3. Brandt, J. & Van Gorp, W.G. (2006). Functional (“psychogenic”) amnesia. Seminars in Neurology, 26, 331-340.
  4. Cassel, A. & Humphreys, K. (2016). Psychological therapy for psychogenic amnesia: Successful treatment in a single case study. Neuropsychological Rehabilitation, 26, 374-391.
  5. Dieguez, S. & Annoni, J.M. (2013). Stranger than fi ction: Literary and clinical amnesia. In Bogousslavsky, J. & Dieguez, S. (red.) Literary medicine: Brain disease and doctors in novels, theater, and fi lm (pp. 137-168). Basel: Karger.
  6. First, M.B. (2015). DSM-5: Differentiele diagnostiek. Amsterdam, Boom. Fujiwara, E., Brand, M., Kracht, L., Kessler, J., Diebel, A., Netz, J. & Markowitsch, H.J. (2008). Functional retrograde amnesia: A multiple case study. Cortex, 44, 29-45.
  7. Glisky, E.L., Ryan, L., Reminger, S., Hardt, O., Hayes, S.M. & Hupbach, A. (2004). A case of psychogenic fugue: I understand, aber ich verstehe nichts. Neuropsychologia, 42, 1132-1147.
  8. Harrison, N. A., Johnston, K., Corno, F., Casey, S.J., Friedner, K., Humphreys, K., … & Kopelman, M.D. (2017). Psychogenic amnesia: syndromes, outcome, and patterns of retrograde amnesia. Brain, 140, 2498-2510.
  9. Ibrahim, R. (2009). Selective defi cit of second language: a case study of a brain-damaged Arabic-Hebrew bilingual patient. Behavioral and Brain Functions, 5, 1-10.
  10. Kopelman, M.D., Christensen, H., Puffett, A. & Stanhope, N. (1994). The great escape: A neuropsychological study of psychogenic amnesia. Neuropsychologia, 32, 675-691.
  11. Kopelman, M.D., Wilson, B.A. & Baddeley, A.D. (1989). The autobiographical memory interview: a new assessment of autobiographical and personal semantic memory in amnesic patients. Journal of clinical and Experimental Neuropsychology, 11, 724-744.
  12. Lee, S.S., Park, S. & Park, S.S. (2011). Use of lorazepam in drug-assisted interviews: two cases of dissociative amnesia. Psychiatry Investigation, 8, 377-380.
  13. Mangiulli, I., Otgaar, H., Jelicic, H. & Merckelbach, H. (in voorbereiding). A critical review of case studies on dissociative amnesia.
  14. McKay, G.C. & Kopelman, M.D. (2009). Psychogenic amnesia: when memory complaints are medically unexplained. Advances in Psychiatric Treatment, 15, 152-158.
  15. Merckelbach, H. & Jelicic, M. (2005). Hoe een CIA-agent zijn geheugen hervond en andere waargebeurde verhalen. Amsterdam: Contact.
  16. Mizutani, K., Nishimura, K., Ichihara, A. & Ishigooka, J. (2014). Dissociative disorder due to Graves’ hyperthyroidism: a case report. General Hospital Psychiatry, 36, 450.e1-450.e2.
  17. Mortati, K. & Grant, A. C. (2012). A patient with distinct dissociative and hallucinatory fugues. BMJ Case Reports, bcr1120115078
  18. Otgaar, H., Howe, M.L., Patihis, L. Merckelbach, H., Lynn, S.J., Lilienfeld, S.O. & Loftus, E.F. (2019). The return of the repressed: The persistent and problematic claims of long-forgotten trauma. Perspectives on Psychological Science, 14, 1072-1095.
  19. Price, G.E., & Terhune, W.B. (1919). Feigned amnesia as a defense reaction. Journal of the American Medical Association, 72, 565-567.
  20. Sharma, P., Guirguis, M., Nelson, J. & McMahon, T. (2015). A case of dissociative amnesia with dissociative fugue and treatment with psychotherapy. Primary Care Companion for CNS Disorders, 17: 10.4088/ PCC.14l01763.
  21. Taylor, S. & Thordarson, D.S. (2002). Behavioural treatment of post-traumatic stress disorder associated with recovered memories. Cognitive Behaviour Therapy, 31, 8-17.
  22. Van Impelen, A., Merckelbach, H., Jelicic, M. & Merten, T. (2014). The Structured Inventory of Malingered Symptomatology (SIMS): A systematic review and meta-analysis. The Clinical Neuropsychologist, 28, 1336-1365.