Omdat wij met z’n allen digitaal gaan, stuurt PostNL tweeduizend postbezorgers in vaste dienst de laan uit. En via de achterdeur komen zo’n vijfhonderd nieuwe krachten binnen, opgehaald bij de sociale werkvoorziening. Past goed bij de maatschappelijke verantwoordelijkheid van een groot bedrijf als PostNL, weet topvrouw Herna Verhagen. Laurens Tuinhout, hoofd Inkoop, is extra in z’n nopjes. Hij meldt in de Volkskrant dat deze nieuwe lichting postbezorgers een enorme loyaliteit hebben en zich elke ochtend blijmoedig aan de bedrijfspoort melden.
Ik heb zelden zo’n flauwekul gehoord. Want als je er tweeduizend ontslaat en er vervolgens vijfhonderd aanstelt, dan is er meer aan de hand. En ja hoor, de via de sociale werkvoorziening ingehuurde postbezorgers komen niet in dienst van PostNL, krijgen minder betaald dan hun ontslagen voorgangers en ze kunnen er stante pede weer uitgelazerd worden. Maatschappelijk verantwoord ondernemen, de koekoek. Geen gedoe meer met opleidingstrajecten, verlofregelingen en andere vervelende secundaire arbeidsvoorwaarden bedoelde u zeker? Sinds wanneer levert dat loyale en tevreden medewerkers op? Of is het vooral goed voor de winstgevendheid van PostNL en dus voor de prestatiebonus van mevrouw Zelfbehagen en meneer Sloophout? Sluw personeelsbeleid van de afdeling Inkoop; ik was er bijna ingetrapt.
Ooit was ik vakantiehulp in de keuken van een instelling voor mensen met een beperking. Bij de kennismaking werd verteld over Woeste Willem, die op eigen initiatief in de buurt flessen ophaalde en bij de keuken inleverde voor kleingeld. Kreeg hij dat niet, dan sloeg Woeste Willem de keuken kort en klein, personeel incluis. Tenminste, zo ging het verhaal. En toen er op mijn tweede werkdag een beer van een kerel met twee melkfl essen aan de deur stond, wist ik niet hoe snel ik hem mijn kleingeld moest geven. In de daarop volgende weken bleef Woeste Willem komen, meerdere keren per dag. En ik maar doen of ik blij was om hem te zien en het fijn vond om hem een flink deel van mijn zuurverdiende uurloon te geven. Blije, loyale vakantiehulp. Vond Willem.
PostNL speelt het spel zoals Woeste Willem dat deed. Zoek de zwakste schakel en roep dat je blije en loyale medewerkers hebt gevonden. Bijna voor niks én maatschappelijk verantwoord. Strak inkoopbeleid, Laurens. Geniet van je bonus, Herna. Al nagedacht over de mogelijkheid dat Albert Heijn een kwartje meer biedt en de sociale werkvoorziening massaal naar hen overstapt, net voor de kerstdrukte? Wat gaan jullie doen als die blije nieuwe medewerkers koffie drinken in plaats van post bezorgen, en hun flexcontract jullie geen poot geeft om op te staan? Al overwogen om die nieuwe medewerkers een fatsoenlijk contract te geven, zoiets als die ontslagen postbezorgers hadden? Of gewoon om er vijftienhonderd in plaats van tweeduizend te ontslaan?
Ik zou het op de agenda zetten, want goedkoop is duurkoop, ook als het om personeel gaat. Dat hoef ik een directeur Inkoop niet te vertellen, toch?
Carsten de Dreu
Hoogleraar Arbeids- & Organisatiepsychologie aan de Universiteit van Amsterdam en lid van de KNAW. E-mail: C.K.W.deDreu@uva.nl.