Tijdens mijn werk als psycholoog merkte ik dat ik in mijn behandelkamer steeds dezelfde dingen aan mijn cliënten uitlegde. Ik vertelde ze bijvoorbeeld wat angst is, hoe het vermijden van iets waar voor je bang bent juist tegen je kan werken, hoe somberheid erger wordt, en wat je daartegen kunt doen. Cliënten waren daarmee geholpen, ik zag soms het kwartje vallen. Maar ik concludeerde ook dat ik eigenlijk te laat was met het geven van die uitleg. Daarnaast begon er tijdens het lesgeven iets te knagen. Terwijl ik studenten leerde hoe je goed luistert en hoe je emoties van een ander opvangt, vroeg ik me af waarom onze handleiding niet aan iedereen wordt aangereikt?
In diezelfde periode kwam een vriend van me naar me toe. Hij had een vriend van hem willen troosten omdat diens moeder was overleden, maar dat mislukte. Het was maar een kort gesprek geweest en hij had het gevoel dat wat hij zei totaal niet aankwam. Daar baalde hij van. Met kennis over gespreksvoering in mijn achterhoofd bespraken we hoe hij het anders kon aanpakken.
Troosten is altijd goed bedoeld en niet makkelijk. Vaak willen we de negatieve emoties bij de ander wegnemen of iemand afleiden om de pijn te verzachten. Soms helpt dat, maar de ander kan zich daardoor juist ook in de kou gezet voelen, of het gevoel krijgen dat er geen aandacht was voor zijn of haar verdriet. Als je iemand wilt troosten, is het belangrijk stil te staan bij de emoties van de ander. Dat doe je onder meer door goed te luisteren, vragen te stellen. Of door te vragen of iemand het misschien juist wel fijn vindt een beetje afgeleid te worden.
Die vriend van me was erg blij met deze tips. De volgende keer voelde hij dat het troosten wel effect had. Deze tips heeft hij ook weer aan vrienden doorgegeven en zo kwam het dat hij vroeg: “Waarom ga je deze kennis niet nog breder delen?” Daar is toen voor het eerst het idee voor De Podcast Psycholoog ontstaan.
Taboe
Ik zag ook dat veel mensen zich schamen als ze professionele hulp nodig hadden. Of dat ze denken dat ze echt gek moeten zijn om met een psycholoog te gaan praten, wat gek dan ook mag betekenen. Veel cliënten die ik sprak, durfden aanvankelijk niet eens met familie of vrienden te praten over waarmee ze zaten. Deden ze dat later toch, dan vonden ze dat doorgaans erg fijn.
Met De Podcast Psycholoog wil ik enerzijds dat taboe doorbreken en de psycholoog minder eng maken. Anderzijds ben ik het ook eens met die drie Vlaamse psychiaters (Dirk De Wachter, Paul Verhaeghe, Damiaan Denys, red.): we zijn het een beetje verleerd om met de moeilijke dingen uit het leven om te gaan. Misschien hebben we het vaak niet eens geleerd. Maar ik vind wel dat die drie te weinig aandacht schenken aan hoe het dan wel moet. Ik probeer die handvaten te bieden.
‘ Waarom wordt onze eigen handleiding niet iedereen aangereikt?’
In mijn eerste poging de podcast te maken, werkte ik alleen. Ik miste een klankbord en heb daarom een van mijn beste vriendinnen, Leonie van Dijk, gevraagd om samen het concept uit te denken. Hier hebben we een jaar over gedaan. Elke vrijdagmiddag zaten we in de lobby van een hotel in Amsterdam. Vervolgens benaderden we veel mensen uit ons netwerk en vonden we iemand voor de voice-over, de muziek, enzovoorts. Vlak voor de eerste aflevering bezochten we het Podcastfestival en volgden we allerlei workshops. Aan het einde van die dag keken Leonie en ik elkaar aan. Ik zei: “Volgens mij hebben we alle kennis in huis. We moeten het nu gewoon gaan doen!”
De eerste aflevering gaat over troost, ik interview psychotherapeut Riekje Boswijk-Hummel. Heel spannend! Tegelijkertijd voelde ik me direct als een vis in het water. Ik wist meteen: dit is het voor mij. Alles valt op zijn plek. Ik vind het ook leuk om nieuwe mensen te ontmoeten en om met wetenschap bezig te zijn.
Uit elke podcast steek ik zelf ook wel iets op. Uit de podcast over gewoontes veranderen, leerde ik over implementatie- intenties. Om het voor iedereen begrijpelijk te maken, heb ik daar het ‘als-dan-plan’ van gemaakt. Ik wil al lang eerder gaan slapen en sinds die aflevering zet ik nu steeds ’s avonds een wekker. Áls die afgaat, dán moet ik al mijn schermen afsluiten. Dat werkt wel.
Binnenkort gaan we een podcast over pedofilie opnemen. De gast van de aflevering stelde het zelf voor. Ik moest toen wel even slikken, want daar gaan negatieve reacties op komen. Maar het is taboedoorbrekend en dat is uiteindelijk wat ik wil.
De podcast wordt steeds populairder. In Spotify staan we inmiddels in de top 20 van meest beluisterde podcasts in Nederland. Mijn werk als therapeut heb ik daarom opgezegd, drie banen combineren werd te veel. Ik vind het spannend dat we zo bekend worden. Ik voel door die bekendheid steeds meer verantwoordelijkheid. Bijvoorbeeld om namens de beroepsgroep het juiste te doen en de psychologie in een goed daglicht te zetten. Er komt veel op me af. Ik krijg allerlei interviewverzoeken en adviezen. De grootste uitdaging is nu, denk ik, om zoveel mogelijk bij mezelf te blijven.’
Beeld: Peter Valckx
