Als u dit leest in de papieren editie van De Psycholoog zijn we weer een tijdje verder, met een verdieping van de crisis en een verscherping van de maatregelen.
Opeens de angst dat de kans groot is dat geliefde mensen die er nog langer zijn dan ik het eind van het jaar niet gaan meemaken. En wie weet wie nog meer. Komt deze week de piek? Dat zou goed nieuws zijn. Na de piek komt toch een dal? Ik ben niet overtuigd. Het idee dat we aan het begin staan van een veranderde wereld. Een gezondheids- crisis, een economische crisis en een wankelend wereldbeeld. Opeens krijgen we misschien meer door wat echt belangrijk is. Het is onwerkelijk en heel echt tegelijkertijd.
Er staat ons wat te doen
Wat betekent deze uitzonderlijke situatie voor ons als psychologen? Wat kan onze rol zijn in deze onwerkelijke omstandigheden? Psychologen in de zorg hebben een vitaal beroep. Zij zijn nodig, nuttig en moeten vooral hun gewone werk zo goed mogelijk kunnen blijven doen.
Maar gewoon werken is er nu niet meer bij: we switchen bijna allemaal naar online werken, we doen het vanuit huis, opeens een invasie in je eigen vertrouwde bubbel. U doet de andere kant uit precies hetzelfde. Snap ik wel hoe het online werkt? Op de achtergrond je kinderen voor wie je partner thuis blijft of je moeder (als ze zo lief, dom, onverantwoord is, vul zelf maar in …) is komen opdraven. Zo’n zoom- overleg met zijn allen – hoe doe je het effectief, hoe zorg je dat het goed is? Wel fijn dat er niet geforensd hoeft te worden.
Ik heb bewondering voor alle psychologen die in de huidige omstandigheden therapie en hulpverlening blijven geven. Voor de ouderenpsycholoog die een weg moet zien te vinden nu verschillende verpleegtehuizen gesloten worden. Voor de schoolpsycholoog die meedenkt over hoe iedereen bij de les kan blijven. En ik maak me zorgen over alle zelfstandig werkende psychologen die misschien hun werk dreigen te verliezen of hun inkomen zien dalen: ze zitten in hetzelfde beroerde schuitje als zo veel mensen momenteel. Weet dat het NIP jullie problemen en zorgen onder de aandacht brengt van de overheid, dus laat van u horen.
Hoe nu verder?
Allereerst moeten we er zijn voor onze cliënten en patiënten, de mensen die op onze zorg vertrouwen. We weten dat mensen die al te kampen hadden met psychische problematiek extra kwetsbaar zijn, of extra in het nauw kunnen komen. Naasten die het niet meer trekken. Vertrouwde zekerheden en structuur vallen weg, opvang is dicht, hulpverleners op wie opeens een ander beroep wordt gedaan zijn niet meer beschikbaar, ik hoef het u als experts niet uit te leggen.
Het NIP en vele koepels en beroepsverenigingen weten dat en spannen zich in om u in staat te stellen er voor deze mensen te zijn. We vragen aandacht voor collega’s die zich opeens door de maatregelen geconfronteerd zien met vraaguitval en inkomensrisico’s. De mogelijkheden om online de passende hulp te verlenen moeten maximaal benut worden. Daarvoor praten we met overheid, gemeenten en verzekeraars.
Maar de kracht van de psychologie maakt ook dat we verder kunnen kijken dan naar onze actuele klanten, cliënten en patiënten. We richten onze blik op de hele maatschappij. Daarom is het een belangrijke opgave voor psychologen om actief tips en interventies aan te dragen die de angst in de samenleving verminderen. Wij hebben hierover veel kennis in huis en die moeten we actief het land in sturen –bijvoorbeeld met interventies uit de cognitieve gedragstherapie, over praten met je kinderen, je ouders. Maar ook adviezen over hoe mensen structuur kunnen aanbrengen in de werkzaamheden en de dagen. Over rust, reinheid regelmaat en natuurlijk over het vasthouden van routines op het gebied van werk, ook (of juist!) als dat thuiswerk is. Wat zijn de gevolgen van overbelasting en onderbelasting thuis? Hoe om te gaan met combinaties van rollen?
En dan dat gehamster, het weigeren om afstand te houden. We weten veel van gedragsbeïnvloeding, en dat nudgen een oplossing kan zijn. Voor anderen, maar misschien ook wel voor jezelf. Morgen scheer ik me in ieder geval gewoon en trek ik mijn werk- kostuum aan voor de volgende online bijeenkomst.
Wij blijven ons werk voor u doen
Dus: inderdaad alle aandacht voor deze crisissituatie en alle steun voor alle vakgenoten die daarin hard aan het werk zijn. Dat staat voorop. Maar net als u blijven wij gewoon ons werk voor u doen. Het NIP zit bij de relevante landelijke overleggen over corona en de zorg aan tafel. We werken daar nauw samen met onder andere GGZ Nederland, P3NL, NVGzP en vele andere partijen. Voor verschillen en eigen profilering is nu geen plaats. We doen veel samen en dat bevalt, verbindt, verbroedert. Bij de overheid en de vaste Kamercommissie van Volksgezondheid vragen wij doorlopend om voorwaarden te scheppen voor de continuïteit van de psychologische dienstverlening.
Psychologie meer dan ooit onmisbaar
Het NIP staat dus ook in deze bijzondere omstandigheden voor de professionele en verantwoorde inzet van psychologen. Dat betekent dat de principes uit onze beroepscode onverminderd ons handelen richting geven: verantwoordelijk, integer, respectvol en deskundig. Ook onder deze buitengewone omstandigheden houden we vast aan deze uitgangspunten.
U kunt erop vertrouwen dat we er bij het NIP alles aan doen om te zorgen dat u deze periode zo goed mogelijk doorkomt. U maakt ongetwijfeld al gebruik van alle informatie in ons themadossier op onze website. Die wordt dagelijks aangevuld en ververst. Op dit moment werken we op verzoek van het Ministerie van VWS met een aantal collega’s hard aan een bijdrage voor een goede richtlijn voor het handelen in de geestelijke gezondheidszorg en doen dat met een flink aantal mensen zoals u: leden die we hiervoor benaderd hebben.
Psychologen kunnen in de huidige omstandigheden samen het verschil maken als verantwoordelijke professionals
De psychologische invalshoek is waardevol. Wat medisch gezien de goede interventie kan zijn, zoals afzonderen, heeft psychologisch enorme impact. De richtlijn wordt er een stuk menselijker van. Er zullen waar nodig veel meer van deze handreikingen volgen, ook voor andere velden waarin wij als psychologen actief zijn.
Psychologen kunnen in de huidige omstandigheden samen het verschil maken als verantwoordelijke professionals. Het NIP probeert u daarbij zo goed mogelijk te steunen. Veel sterkte bij uw belangrijke werk! Pas op uzelf, uw familie en vrienden, en blijf gezond!
Beeld: Peter Valckx
