‘Vaak worden discussies, debatten en conclusies na afloop van congressen vastgelegd of zelfs gepubliceerd,’ verduidelijkt Laagte, ‘maar als lezer is het onduidelijk of deze einduitkomst betrouwbaar is. Lag de optimistische kijk op de effectiviteit van een nieuwe didactische interventie niet aan het prachtige hotel aan het strand? Was de conclusie van de workshop statistische methodes niet minder neerslachtig geweest als de borrel de avond ervoor niet zo uit de hand was gelopen? De enige manier om dat vast te stellen is om het gehele congres een tijd later te repliceren.’
Niet alleen voor hele congressen, ook voor de wetenschappelijke inhoud van individuele praatjes is replicatie van belang, aldus Laagte. ‘Vaak worden er maar twee of drie vragen gesteld na een wetenschappelijke voordracht. Als dat nu net drie heel positieve vragen zijn, kun je als toehoorder abusievelijk concluderen dat het een geweldig praatje was. Maar als datzelfde praatje een jaar later nog eens gegeven wordt, kunnen er zomaar veel kritischer vragen gesteld worden. Kortom, zonder replicatie is het onmogelijk de kwaliteit van praatjes goed te interpreteren. Idealiter wordt datzelfde praatje een jaar later door een ander persoon, in een ander hotel en met andere toehoorders gegeven natuurlijk. Alleen dan kun je alle irrelevante details uitsluiten.’
Volgens Laagte moet er op termijn ook onderscheid komen tussen exploratieve en confirmatieve congressen. ‘Op confirmatieve congressen is het van belang vooraf op te geven wie naar welke praatjes gaat, of ze van plan zijn aantekeningen te maken en met welk humeur ze voornemens zijn vragen te stellen. Bij een exploratief congres kun je gewoon ter plekke besluiten wat je doet, maar dan hechten we er verder weinig waarde aan.’
Het eerste replicatiecongres zal op zowel 12 december 2015 als 19 oktober 2016 plaatsvinden in Harderwijk. (RvdT)
